Νερό
Ε: Μπορώ να φέρω νερό από διάτρηση ή από το σπίτι μου για ανάλυση στο ΓΧΚ;
A: Όχι, θα πρέπει να αποταθείτε είτε στο Τμήμα Γεωργίας αν πρόκειται να χρησιμοποιηθεί για άρδευση, είτε στις Υγειονομικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας αν πρόκειται για πόσιμο νερό.
Ε: Ποια είναι τα ανώτερα αποδεκτά όρια για τις παραμέτρους του Πόσιμου Νερού;
A: Αυτά αναφέρονται στο Νόμο Ν.87(Ι)/2001 που προβλέπει για την Παρακολούθηση και τον Έλεγχο της Ποιότητας του Νερού Ανθρώπινης Κατανάλωσης.
Ε: Υπάρχει κίνδυνος από την κατανάλωση του αφαλατωμένου νερού για την υγεία του ανθρώπου;
A: Όχι, γιατί το αφαλατωμένο νερό ελέγχεται συστηματικά έτσι ώστε να πληροί τις απαιτήσεις του Νόμου Ν.87(Ι)/2001 που αφορά την ποιότητα του πόσιμου νερού. Σε περίπτωση που δεν ικανοποιούνται οι απαιτήσεις αυτές τότε η παροχή διακόπτεται και λαμβάνονται τα κατάλληλα διορθωτικά μέτρα από την αρμόδια αρχή.
Ε: Οι κερματοδέκτες και τα βυτιοφόρα ελέγχονται συστηματικά για την ποιότητα του νερού που διατίθεται στους καταναλωτές;
A: Ναι, υπάρχει πρόγραμμα παρακολούθησης και ελέγχεται συστηματικά τόσο η μικροβιολογική, όσο και η χημική ποιότητα του νερού που διατίθεται στους καταναλωτές.
Ε: Ποιο νερό είναι πιο ασφαλές, της υδατοπρομήθειας ή το εμφιαλωμένο;
A: Το πόσιμο νερό που παρέχεται από το δίκτυο της υδατοπρομήθειας ελέγχεται συστηματικά από το ΓΧΚ σε συνεργασία με τις Υγειονομικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας καθώς επίσης και τον φορέα ύδρευσης, ώστε να είναι ασφαλές και υγιεινό. Γενικά το νερό της υδατοπρομήθειας στην Κύπρο είναι πολύ καλής ποιότητας καθώς η επιβάρυνση από ρύπους είναι ελάχιστη και πολύ κάτω των αποδεκτών ορίων. Περιορισμένα προβλήματα παρουσιάζονται κυρίως με την παρουσία αλάτων π.χ. θειικών, χλωριούχων και νατρίου σε συγκεκριμένες περιοχές της Κύπρου, κυρίως λόγω της ορυκτολογικής σύστασης των πετρωμάτων. Το εμφιαλωμένο υπόκειται επίσης σε έλεγχο όμως η τελική ποιότητα και ασφάλεια εξαρτάται πολύ από τις συνθήκες αποθήκευσης, διακίνησης και γενικά διαχείρισης του προϊόντος το οποίο πρέπει να διατηρείται σε δροσερό και σκιερό μέρος. Έκθεση σε ηλιακό φώς ή σε ψηλές θερμοκρασίες μπορεί να συμβάλει στην μετανάστευση επικίνδυνων ουσιών του πλαστικού περιέκτη στο νερό.
Ε: Ποια είναι η διαφορά των Φυσικών Μεταλλικών Νερών από τα υπόλοιπα εμφιαλωμένα νερά;
A: Στα εμφιαλωμένα νερά περιλαμβάνονται τα Φυσικά Επιτραπέζια Νερά, τα Νερά Πηγής και τα Φυσικά Μεταλλικά Νερά.
(α) Φυσικά Επιτραπέζια Νερά: Είναι νερό συσκευασμένο σε κατάλληλες κλειστές φιάλες το οποίο μπορεί να προέρχεται είτε από πηγή, είτε από γεώτρηση, είτε από το δίκτυο υδατοπρομήθειας και είναι κατάλληλο για ανθρώπινη κατανάλωση σύμφωνα με τον Νόμο που διέπει το Πόσιμο Νερό (Ν.87(Ι)/2001).
(β) Φυσικά Μεταλλικά Νερά (ΦΜΝ): Είναι νερό που προέρχεται απευθείας από την πηγή, εμφιαλώνεται επί τόπου, έχει σταθερότητα στη σύστασή του και δεν έχει υποστεί καμία χημική επεξεργασία. Χαρακτηρίζεται από την περιεκτικότητα του σε ανόργανα άλατα, ιχνοστοιχεία ή άλλα συστατικά. Έχει επίσης ειδική έγκριση από την αρμόδια αρχή και διέπεται από διαφορετική Νομοθεσία (Οι Περί Φυσικών Μεταλλικών Νερών Κανονισμοί του 2002 έως 2006).
(γ) Νερά Πηγής: Είναι νερό που έχει οπωσδήποτε υπόγεια προέλευση, σταθερή σύσταση, δεν υφίσταται καμιά διαδικασία απολύμανσης και εμφιαλώνεται πάντα στην πηγή προέλευσης του. Διέπεται από τους περί της Ποιότητας του Νερού Ανθρώπινης Κατανάλωσης (Παρακολούθηση και Έλεγχος) νόμους του 2001 και 2004 και τους Περί Φυσικών Μεταλλικών Νερών Κανονισμούς του 2002 έως 2006.
Δεν απαιτείται ειδική έγκριση από την αρμόδια αρχή.
Ε: Ελέγχονται τα εισαγόμενα εμφιαλωμένα νερά (επιτραπέζια, νερά πηγής και φυσικά μεταλλικά) που κυκλοφορούν στο εμπόριο;
A: Ναι, μέσα στα πλαίσια του ετήσιου προγράμματος ελέγχου των εμφιαλωμένων νερών, το οποίο καταρτίζεται από το ΓΧΚ σε συνεργασία με τις Υγειονομικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας, γίνεται επίσης δειγματοληπτικός έλεγχος και στα εισαγόμενα εμφιαλωμένα νερά.
Ε: Η χρήση συσκευών αποσκλήρυνσης νερού και φίλτρων για οικιακή χρήση είναι ασφαλής;
A: Οι καταναλωτές θα πρέπει να γνωρίζουν πολύ καλά πως πρέπει να τις χρησιμοποιούν και να τις συντηρούν και ιδίως πως και πότε θα πρέπει να ανανεώνουν ή αλλάζουν τα φίλτρα. Σε αντίθετη περίπτωση είναι δυνατόν να μεταφερθούν στο νερό μικρόβια ή άλλες ουσίες που έχουν συσσωρευτεί στο φίλτρο.
Ε: Πώς συντηρούνται τα ντεπόζιτα νερού και τι θα κάνω όταν το εξοχικό μου η το σπίτι μου έμεινε κλειστό για κάποιους μήνες η μεγάλο χρονικό διάστημα;
Α: Γενικές οδηγίες για συντήρηση και χρήση ντεπόζιτων νερού:
Τα ντεπόζιτα νερού πρέπει να διατηρούνται καθαρά και να καθαρίζονται όταν χρειάζεται. Συνήθως το ντεπόζιτο χρειάζεται καθάρισμα εάν στην βάση η στα τοιχώματα του υπάρχουν ακαθαρσίες, λάσπη η κατακάθια.
Ντεπόζιτα νερού με σκουριασμένες επιφάνειες πρέπει να αντικαθίστανται με καινούργια. Επίσης τα ντεπόζιτα πρέπει να κλείνουν καλά ούτως ώστε να μην εισχωρεί στο νερό η σκόνη από την ατμόσφαιρά καθώς επίσης να μην επιτρέπουν την είσοδο στο νερό πουλιών, τρωκτικών και κουνουπιών.
Τα ντεπόζιτα που χρησιμοποιούμε πρέπει να είναι τέτοιου μεγέθους ούτως ώστε το νερό να αντικαθίσταται εάν είναι δυνατόν εντός 24 ωρών. Δεν πρέπει να αποθηκεύουμε μεγάλες ποσότητες νερού με αποτέλεσμα το νερό να μένει αχρησιμοποίητο για μέρες και μερικές φορές για βδομάδες.
Σε περίπτωση που έχουμε δύο ντεπόζιτα ενωμένα μεταξύ τους, η είσοδος του νερού πρέπει να είναι στο πρώτο ντεπόζιτο και η έξοδος στο δεύτερο, όχι και οι δύο στο ίδιο ντεπόζιτο.
Για συστήματα ύδρευσης σπιτιών η διαμερισμάτων που μένουν αχρησιμοποίητα για μερικούς μήνες, καλό θα ήταν πριν χρησιμοποιηθεί το σύστημα, να γίνει χλωρίωση του κεντρικού ντεπόζιτου νερού και να ανοίγονται όλες οι βρύσες για μερικά λεπτά ούτως ώστε να εισχωρήσει στο σύστημα ύδρευσης το χλωριωμένο νερό. Σε περίπτωση που δεν μπορούμε να χλωριώσουμε το νερό, καλό θα ήταν να ανοίγονται όλες τις βρύσες για μερικά λεπτά πριν τις χρησιμοποιήσουμε.
Μπορείτε να προμηθευτείτε το χλώριο από ειδικά καταστήματα/εταιρείες που εξειδικεύονται στον καθαρισμό και απολύμανση νερού. Οι εταιρείες αυτές παρέχουν υπηρεσίες για καθαρισμό και χλωρίωση ντεπόζιτων.
Το ΓΧΚ συστήνει όπως ο καθαρισμός και οι χλωριώσεις γίνουν από εξειδικευμένα άτομα, ώστε να αποφεύγονται ατυχήματα ή ζημιές στο σύστημα διανομής.
Τρόφιμα
Ε: Θέλω να διαμαρτυρηθώ για την ποιότητα κάποιου τροφίμου ή για ανθυγιεινές συνθήκες σε εγκαταστάσεις πωλητή τροφίμων ή εστιατορίου. Που πρέπει να αποταθώ;
Α: Θα υποβάλω το παράπονο μου στα Επαρχιακά Γραφεία των Υγειονομικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Υγείας.
Ε: Θα ήθελα περισσότερες λεπτομέρειες για τρόφιμα τα οποία έχουν βρεθεί ακατάλληλα και έχουν γίνει ανακοινώσεις από Μ.Μ.Ε.
Α: Στην ιστοσελίδα του ΓΧΚ μπορείτε να βρείτε τα δελτία τύπου του ΓΧΚ για τρόφιμα τα οποία βρέθηκαν ακατάλληλα μετά από αναλύσεις στο ΓΧΚ καθώς και οδηγίες προς τον καταναλωτή για την ασφαλή χρήση προϊόντων. Επίσης υπάρχει σύνδεση με τις ανακοινώσεις των Υγειονομικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Υγείας καθώς και με ανακοινώσεις άλλων Ευρωπαϊκών Οργανισμών για τρόφιμα τα οποία βρέθηκαν ακατάλληλα.
Ε: Έχει το ΓΧΚ τη δυνατότητα να πιστοποιήσει εάν ένα τρόφιμο είναι κυπριακό ή όχι?
Α: Ναι, για ορισμένα προϊόντα όπως το μέλι, τα κρασιά και τα αλκοολούχα ποτά. H πιστοποίηση της γεωγραφικής προέλευσης τροφίμων και ποτών είναι συνέπεια εξειδικευμένου προσδιορισμού ισοτόπων, που προϋποθέτει τη δημιουργία βάσεων ισοτοπικών χαρακτηριστικών των αντίστοιχων αυθεντικών παραδοσιακών/ τοπικών προϊόντων.
Το Εργαστήριο Πιστοποίησης Αυθεντικότητας-NMR του ΓΧΚ συμμετέχει στην ενίσχυση των δεδομένων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας για τα κρασιά, με σκοπό τον έλεγχο της αγοράς από τα Κράτη Μέλη. Ταυτόχρονα, δημιούργησε την αντίστοιχη εθνική βάση δεδομένων για τα κρασιά/ οινικά προϊόντα, το μέλι και το ξύδι και προγραμματίζεται η σύντομη επέκτασή της στις πατάτες και τα γαλακτοκομικά προϊόντα.
Ε: Πότε ένα τρόφιμο που περιέχει γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς είναι μη ασφαλές για την ανθρώπινη υγεία.
Α: Aν το τρόφιμο περιέχει μη εγκεκριμένη γενετική τροποποίηση, δηλαδή τροποποίηση που δεν πέρασε την ανάλυση επικινδυνότητας (Risk assessment), από την Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων τότε το τρόφιμο θεωρείται μη ασφαλές. Εάν εντοπισθεί πρέπει να αποσυρθεί αμέσως από την αγορά, να καταστραφεί με τρόπο που να εξουδετερώνει πλήρως την βλαστική του ικανότητα, και να ανακοινωθεί στο σύστημα Rapid Alert System for Food and Feed (RASFF) της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ε. Τι πρέπει να γνωρίζει ο καταναλωτής για την σήμανση των τροφίμων που περιέχουν Γενετικά Τροποποιημένους Οργανισμούς.
A: Όλα τα τρόφιμα που περιέχουν αποτελούνται ή παράγονται από εγκεκριμένους Γενετικά Τροποποιημένους Οργανισμούς, σε ποσοστό μεγαλύτερο του 0,9% πρέπει να φέρουν την ακόλουθη σήμανση: «Το προϊόν αυτό περιέχει γενετικώς τροποποιημένους οργανισμούς» ή «Το προϊόν αυτό παράγεται από γενετικώς τροποποιημένους οργανισμούς». Αυτό δίνει στον καταναλωτή το δικαίωμα τεκμηριωμένης επιλογής και διευκολύνει τις ορθές συναλλαγές μεταξύ πωλητή και αγοραστή.
Ε: Θα ήθελα να γνωρίζω κατά πόσο ένα πρόσθετο που είναι αναγραμμένο σε ετικέτα τροφίμου είναι επιτρεπόμενο.
A: Το Γενικό Χημείο του Κράτους έχει αναρτήσει στην ιστοσελίδα του επικαιροποιημένο κατάλογο με τίτλο: "Eπιτρεπόμενα Πρόσθετα Τροφίμων (Αριθμοί Ε)" βασισμένο στις πρόσφατες τροποποιήσεις της σχετικής νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ο επίσημος κοινοτικός κατάλογος των επιτρεπομένων προσθέτων μεταβάλλεται συνεχώς προσαρμοζόμενος στις νέες απαιτήσεις της τεχνολογίας τροφίμων και ιδιαίτερα στα επιστημονικά δεδομένα για την επικινδυνότητα των ουσιών που χρησιμοποιούνται ως πρόσθετα τροφίμων.
Ο επισυνημμένος κατάλογος και η βάση δεδομένων με την οποία συνδέεται, προσφέρουν άμεση ενημέρωση για τα επιτρεπόμενα πρόσθετα τροφίμων.
Ο κατάλογος θα επικαιροποιείται συνεχώς έτσι ώστε ο καταναλωτής να ενημερώνεται έγκαιρα για τυχόν αλλαγές.
Ε: Θα ήθελα να κατανοήσω καλύτερα τις διατάξεις του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1169/2011 σχετικά με την παροχή πληροφοριών για τα τρόφιμα στους καταναλωτές
Α: Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1169/2011 σχετικά με τις πληροφορίες για τα τρόφιμα που δίνονται στους καταναλωτές τέθηκε σε εφαρμογή στις 13 Δεκεμβρίου 2014. Η δε υποχρέωση παροχής διατροφικών πληροφοριών ισχύει από τις 13 Δεκεμβρίου 2016.
Ο εν λόγω κανονισμός προβλέπει ειδικότερα σαφέστερη και εναρμονισμένη παρουσίαση των αλλεργιογόνων ουσιών (π.χ. σόγια, αράπικα φυστίκια, γλουτένη, λακτόζη) στη συσκευασία των προσυσκευασμένων τρόφιμων (έμφαση στην γραμματοσειρά, το στυλ ή το χρώμα φόντου) στον κατάλογο των συστατικών και τις υποχρεωτικές πληροφορίες για τις αλλεργιογόνες ουσίες που δίνονται για τα μη προσυσκευασμένα τρόφιμα, συμπεριλαμβανομένων και των σχετικών πληροφοριών που δίνονται στα εστιατόρια και καφετέριες.
Προβλέπει επίσης ορισμένες διατροφικές πληροφορίες για την πλειονότητα των προσυσκευασμένων επεξεργασμένων τροφίμων, τις υποχρεωτικές πληροφορίες προέλευσης για το νωπό κρέας από χοίρους, πρόβατα, κατσίκες και πουλερικά, και τις ίδιες απαιτήσεις σήμανσης για ηλεκτρονικές, εξ αποστάσεως πωλήσεις ή αγορές σε κατάστημα.
Ο κανονισμός διευκρινίζει τις ευθύνες των υπευθύνων επιχειρήσεων τροφίμων όσον αφορά τις πληροφορίες που δίνονται στον καταναλωτή για τα τρόφιμα.
https://ec.europa.eu/food/system/files/2016-10/labelling_legislation_infographic_food_labelling_rules_2014_en.pdf
Ε: Τι ακριβώς σημαίνουν οι φράσεις “ανάλωση κατά προτίμηση πριν από …… ”, και “ανάλωση μέχρι …. ” στη συσκευασία των τροφίμων;
A: Οι φράσεις στη συσκευασία των τροφίμων “ανάλωση κατά προτίμηση πριν από …… ”, και “ανάλωση μέχρι …. ” σημαίνουν …….Περισσότερα
Ε: Τι είναι το ακρυλαμίδιο και πώς σχηματίζεται στα τρόφιμα; Σε ποιά τρόφιμα μπορεί να βρεθεί; Πώς μπορούμε να το μειώσουμε;
Α: Το ακρυλαμίδιο είναι μια χημική ένωση που τυπικά σχηματίζεται σε αμυλούχα τρόφιμα όταν αυτά ψήνονται ή τηγανίζονται σε ψηλές θερμοκρασίες (120-150οC). .....Περισσότερα
Ε: Ποιές είναι οι ουσίες ή προϊόντα που μπορεί να περιέχονται στα τρόφιμα και να προκαλέσουν αλλεργίες ή δυσανεξίες;
Α: Οι ουσίες και προϊόντα τα οποία μπορεί να προκαλέσουν αλλεργίες ή δυσανεξίες είναι οι ακόλουθες:
Δημητριακά που περιέχουν γλουτένη, Καρκινοειδή, Αυγά, Ψάρια, Αραχίδες (αράπικα φιστίκια), Σόγια, Γάλα,
Καρποί με κέλυφος (π.χ. αμύγδαλα, φουντούκια, καρύδια, κάσιους κτλ), Σέλινο, Σινάπι, Σπόροι σησαμιού,
Διοξείδιο του θείου (SO2) και θειώδεις ενώσεις, Λούπινο και Μαλάκια.
Στην περίπτωση που αυτά περιέχονται σε ένα τρόφιμο τότε, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 1169/2011,
πρέπει να αναγράφονται υποχρεωτικά στην σήμανση τροφίμων.
Ε: Πώς θα καταλάβω αν το τρόφιμο που αγοράζω περιέχει αλλεργιογόνες ουσίες;
Α: Όταν τα αλλεργιογόνα αποτελούν μέρος των συστατικών ενός προϊόντος θα πρέπει να τονίζονται με είδος χαρακτήρων που κάνει σαφή διάκριση της ονομασίας τους από το υπόλοιπο του καταλόγου των συστατικών, όπως για παράδειγμα μέσω της γραμματοσειράς, της μορφής ή του χρώματος του φόντου.
Π.χ. Συστατικά: Αλάτι 49,8%, πιπέρι 10%, μουστάρδα 8%, σκόρδο 5%, κ.α.
Ε: Τι είναι τα Νέα Τρόφιμα (Novel Foods);
Α: Ο όρος «νέα τρόφιμα» αναφέρεται σε τρόφιμα τα οποία δεν είχαν καταναλωθεί ευρέως από τους κατοίκους της ΕΕ πριν από τις 15 Μαΐου 1997. Ως νέα τρόφιμα νοούνται νέες πηγές τροφίμων ή τα προσφάτως αναπτυχθέντα και καινοτόμα τρόφιμα, τα τρόφιμα που παράγονται με τη χρήση νέων τεχνολογιών και μεθόδων παραγωγής, καθώς και τα τρόφιμα που παραδοσιακά καταναλώνονται εκτός, και όχι εντός, της ΕΕ. .....Περισσότερα
Ο νέος κανονισμός 2015/2283 για τα νέα τρόφιμα τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2018. Στόχος του είναι να βελτιωθούν οι συνθήκες έτσι ώστε οι επιχειρήσεις να μπορούν να φέρνουν πιο εύκολα στην αγορά της ΕΕ νέα και καινοτόμα τρόφιμα, διατηρώντας παράλληλα ένα υψηλό επίπεδο ασφάλειας τροφίμων για τους ευρωπαίους καταναλωτές. Ο κανονισμός προσφέρει στους ευρωπαίους καταναλωτές το πλεονέκτημα μιας ευρύτερης επιλογής τροφίμων και ενός ευνοϊκότερου περιβάλλοντος για την ευρωπαϊκή βιομηχανία γεωργικών προϊόντων διατροφής – η οποία αποτελεί τον δεύτερο μεγαλύτερο τομέα απασχόλησης στην Ευρώπη – ώστε να επωφεληθεί από την καινοτομία, η οποία είναι σημαντική για την ανάπτυξη και την απασχόληση. ..... Περισσότερα
Κατάλογος εγκεκριμένων Νέων Τροφίμων που διατίθενται στην ΕΕ
Ε: Πώς προστατεύομαι από τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων;
A: Πρέπει να γνωρίζουμε ότι ένα μεγάλο ποσοστό των φυτοφαρμάκων απομακρύνονται με το σωστό πλύσιμο ενώ με τη σωστή φύλαξη των τροφίμων αποφεύγονται οι τυχαίες επιμολύνσεις.
Οπωροκηπευτικά
Τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά πριν την φύλαξή τους πλένονται καλά με τρεχούμενο νερό. Συστήνεται όπως πλένονται όλα τα προϊόντα, ακόμα και εκείνα που έχουν μη βρώσιμη φλούδα π.χ. πορτοκάλια, λεμόνια. Όπου είναι δυνατόν αφαιρείται η εδώδιμη φλούδα π.χ. μήλο, κυρίως όταν πρόκειται να καταναλωθεί από παιδιά.
Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζονται τα φυλλώδη λαχανικά π.χ. μαϊντανός, σπανάκι τα οποία πρέπει να πλένονται καλά με άφθονο τρεχούμενο νερό και στη συνέχεια συστήνεται όπως εμβαπτίζονται σε καθαρό νερό με ξύδι. Πριν από τη φύλαξή τους στο ψυγείο αφαιρείται η υγρασία σκουπίζοντας τα.
Λαχανικά που προορίζονται για ψήσιμο π.χ. φασολάκι, μπάμιες συστήνεται όπως πριν το ψήσιμο τους να εμβαπτίζονται σε ζεστό νερό το οποίο στη συνέχεια θα απορρίπτεται.
Όσον αφορά πατάτες και άλλους κόνδυλους, πριν τον καθαρισμό της φλούδας, πρέπει να πλένονται καλά με τρεχούμενο νερό έτσι ώστε να απομακρύνεται εντελώς το χώμα.
Γενικά αποφεύγουμε την φύλαξη στον ίδιο χώρο πλυμένων και άπλυτων φρούτων και λαχανικών.
Συστήνεται όπως καταναλώνονται φρούτα και λαχανικά σύμφωνα με την εποχή που παράγονται π.χ. το καρπούζι κατά την καλοκαιρινή περίοδο.
Όσπρια, ρύζι και άλλα δημητριακά
Πριν από το ψήσιμο πλένονται καλά με τρεχούμενο νερό. Συστήνεται όπως μετά από το πρώτο βράσιμο γίνεται αλλαγή του νερού.
Ε: Ποια προϊόντα περιέχουν φυτοφάρμακα;
A: Η παρουσία των φυτοφαρμάκων δεν εξαρτάται από το είδος των προϊόντων. Για τον αριθμό και το είδος των φυτοφαρμάκων που μπορεί να εντοπιστούν σε ένα προϊόν καθοριστικό ρόλο διαδραματίζουν κυρίως οι περιβαλλοντικές συνθήκες καθώς επίσης και οι εχθροί και οι κακώσεις που μπορούν να παρουσιάσουν οι καλλιέργειες.
Φάρμακα-Καλυντικά και Συμπληρώματα Διατροφής
Ε: Τι πρέπει να κάμει κάποιος για να εισάξει φάρμακα ή καλλυντικά στην Κύπρο;
Α: Θα πρέπει να αποταθεί στην αρμόδια αρχή η οποία είναι οι Φαρμακευτικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας.
Ε: Εάν ένας ασθενής υποψιαστεί ότι το φάρμακο το οποίο του χορηγήθηκε/αγόρασε δεν είναι αποτελεσματικό, τι ενέργειες πρέπει να ακολουθήσει;
Α: Να το αναφέρει στο γιατρό του ή/και στις Φαρμακευτικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας.
Ε: Χρησιμοποίησα κάποιο καλλυντικό και μου προκάλεσε ερεθισμό ή αλλεργία, τι κάνω;
Α: Αποταθείτε στο γιατρό σας και στην Αρμόδια Αρχή (Φαρμακευτικές Υπηρεσίες). Τα Καλλυντικά θα πρέπει πάντα να τα δοκιμάζετε σε μικρή επιφάνεια του δέρματος σας, για τυχόν αλλεργική αντίδραση πριν το χρησιμοποιήσετε σε μεγάλες επιφάνειες του σώματος.
Ε: Τι πρέπει να κάμει κάποιος για να εισάξει Συμπληρώματα Διατροφής στην Κύπρο;
Α: Θα πρέπει να αποταθεί στην αρμόδια αρχή η οποία είναι οι Υγειονομικές Υπηρεσίες και Υπηρεσίες Δημόσιας Υγείας του Υπουργείου Υγείας.
Ε: Τα Συμπληρώματα διατροφής που δίνουν ορισμένοι γυμναστές στα παιδιά μας είναι ελεγμένα από το κράτος;
Α: Οι γυμναστές δεν είναι εξουσιοδοτημένοι να δίνουν Συμπληρώματα Διατροφής. Τα Συμπληρώματα Διατροφής δεν πρέπει από κανένα να χρησιμοποιούνται ανεξέλεγκτα και κυρίως από παιδιά και εφήβους παρά μόνο μετά από ορθή καθοδήγηση και παρακολούθηση ιατρού, φαρμακοποιού, διατροφολόγου, με στόχο μόνο τη συμπλήρωση του ποσοστού θρεπτικών ουσιών σε μια μη κανονική διατροφή. Δεν αγοράζονται ποτέ από το διαδίκτυο γιατί η ποιότητα τους είναι αμφίβολη και ούτε από γυμναστήρια που δεν εργοδοτούν τις πιο πάνω ειδικότητες. Οι γονείς πρέπει να είναι προσεκτικοί γιατί στα συμπληρώματα διατροφής είναι δυνατόν να υπάρχουν επικίνδυνες ή /και απαγορευμένες ουσίες. Προσοχή σ’ αυτά που αναφέρουν ότι βοηθούν στην απώλεια βάρους, ή την αύξηση μυϊκής μάζας. Είναι δυνατόν να περιέχουν επικίνδυνες ή άλλες φαρμακευτικές ουσίες γι’ αυτό συμβουλευτείτε το γιατρό σας.
Ε: Εάν προσπαθήσουν κάποιοι να μου πωλήσουν φυτικής προέλευσης συμπληρώματα διατροφής να τα αγοράσω; Θεωρούνται αβλαβή;
Α: Συμπληρώματα διατροφής πωλούνται μόνο από αδειούχα υποστατικά τα οποία διευθύνονται από προσοντούχα άτομα: ιατρούς, φαρμακοποιούς, επιστήμονες τροφίμων και άτομα που εξασφάλισαν άδεια από τον Διευθυντή Ιατρικών Υπηρεσιών.
Ένα ΣΔ το οποίο είναι φυτικό δεν σημαίνει κατ΄ ανάγκη ότι είναι ασφαλές και δεν προκαλεί παρενέργειες για τους εξής λόγους:
(α) Τα φυτικής προέλευσης προϊόντα, δεν αποκλείεται ανάλογα με την προέλευση και το είδος τους να είναι είτε εκ φύσεως βλαβερά ή να περιέχουν επικίνδυνες ουσίες και (β) ακόμα όμως και ασφαλή φυτικά σκευάσματα συχνά χρησιμοποιούνται για την παράνομη προώθηση και διακίνηση επικίνδυνων φαρμακευτικών ουσιών π.χ. αναβολικών που προστίθενται σ΄αυτά.
Δηλητηριάσεις / Ναρκωτικά
Ε: Το παιδί μου συμπεριφέρεται «περίεργα». Υποψιάζομαι ότι μπορεί να κάνει χρήση ναρκωτικών ουσιών. Μπορώ να το ελέγξω;
A: Ναι! Αποταθείτε στα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών ή Εξωτερικά Ιατρεία των Γενικών Νοσοκομείων όπου θα γίνει δειγματοληψία ούρων. Στη συνέχεια το δείγμα θα σταλεί στο Εργαστήριο Δικανικής Τοξικολογίας του ΓΧΚ. Το Εργαστήριο μπορεί να ανιχνεύσει κάνναβη, κοκαΐνη, αμφεταμίνες και οπιοειδή στα ούρα αν έχει γίνει χρήση τις τελευταίες 72 ώρες, για περιστασιακή χρήση και μέχρι μια βδομάδα για συνεχή χρήση. Τα αποτελέσματα αποστέλλονται στον υπεύθυνο γιατρό. Σε περίπτωση που το αποτέλεσμα είναι θετικό και πιστεύετε ότι χρειάζεστε βοήθεια μπορείτε να επικοινωνήσετε με το τηλέφωνο 1498 για καθοδήγηση.
Ε: Υποψιάζομαι ότι το παιδί μου «από ατύχημα» έχει καταναλώσει αριθμό χαπιών, ίσως παρακεταμόλη.Τι να κάνω;
Α: Να προσέλθετε αμέσως στο πλησιέστερο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών με τη συσκευασία του φαρμακευτικού σκευάσματος (αν υπάρχει). Εκεί θα ληφθούν δείγματα από το περιεχόμενο στομάχου και ούρα. Τα δείγματα θα σταλούν αμέσως στο Εργαστήριο Δικανικής Τοξικολογίας του Γενικού Χημείου του Κράτους. Το Εργαστήριο θα προσπαθήσει να ανιχνεύσει και να επιβεβαιώσει την άγνωστη ουσία και ακολούθως θα ενημερώσει τον υπεύθυνο γιατρό για να δοθεί η ανάλογη θεραπεία.
Ε: Πιστεύω πως κάποιος έχει δηλητηριάσει το κατοικίδιό μου. Τι πρέπει να κάνω;
A: Αν υπάρχει υποψία για συγκεκριμένο άτομο, επικοινωνήστε με τον πλησιέστερο Αστυνομικό Σταθμό. Η Αστυνομία θα προσκομίσει το ζώο στο Κτηνιατρείο όπου θα γίνει δειγματοληψία ούρων και περιεχόμενο στομάχου. Ότι άλλο τεκμήριο υπάρχει πχ τροφή συλλέγεται από την Αστυνομία και όλα τα δείγματα αποστέλλονται στο Εργαστήριο Δικανικής Τοξικολογίας του ΓΧΚ. Το Εργαστήριο θα ενημερώσει την Αστυνομία για τα αποτελέσματα.
Ασφάλεια και ορθή χρήση υλικών που προορίζονται να έρθουν σε επαφή με τρόφιμα
Ε: Τι είναι τα Υλικά σε Επαφή με τα Τρόφιμα (ΥΣΕΤ);
A: Είναι υλικά και αντικείμενα τα οποία χρησιμοποιούνται για την φύλαξη, τη συντήρηση, συσκευασία, μαγείρεμα και παρασκευή των τροφίμων και ποτών.
E: Από τι υλικά μπορεί να είναι κατασκευασμένα;
A: Από πλαστικό, κεραμικό, γυαλί, μέταλλο, κράματα, χαρτί, χαρτόνι, αναγεννημένη κυτταρίνη, σιλικόνη, καουτσούκ, ξύλο, φελλό, κερί, βερνίκια, επιστρώσεις και κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα.
E: Σε τι μορφή /είδη τα βρίσκουμε;
A: Ως πιάτο, ποτήρι, φλιτζάνι, κονσέρβα, κουτί, σακούλι, μεμβράνη περιτυλίγματος, δοχεία, βάζα, μπουκάλες, μαγειρικά και κουζινικά είδη και σκεύη, διάφορα πολυστρωματικά υλικά (π.χ. Tetrapack) και είδη παιδικής φροντίδας όπως πιπίλες και μπιμπερά.
E: Γιατί τα υλικά αυτά πιθανό να εγκυμονούν κινδύνους για την υγεία και την ασφάλεια;
A: Επειδή κατά την παραγωγή τους χρησιμοποιούνται χημικές ουσίες (διαλύτες, μονομερή, πρόσθετα, χρώματα, κ.α.) οι οποίες μπορεί να είναι τοξικές, καρκινογόνες ή άλλης χημικής ιδιότητας επικίνδυνης για την υγεία.
E: Πότε είναι υπαρκτός ο κίνδυνος χρήσης των ΥΣΕΤ για την υγεία μας;
A: 1. Όταν δεν κατασκευάζονται και συσκευάζονται σύμφωνα με την ορθή βιομηχανική πρακτική. 2. Όταν δεν χρησιμοποιούνται ορθά από τον χρήστη /καταναλωτή.
E: Τι σημαίνει «το υλικό κατασκευάστηκε με ορθή βιομηχανική πρακτική ή με απλά λόγια είναι καλής ποιότητας »;
A: Στην παραγωγή του υλικού χρησιμοποιήθηκαν μόνο επιτρεπόμενες ουσίες, εφαρμόστηκε η κατάλληλη τεχνολογία, έγινε εργαστηριακός έλεγχος ποιότητας και το προϊόν σημάνθηκε κατάλληλα.
E: Τι πρέπει να ακολουθήσω για να χρησιμοποιήσω ορθά και με ασφάλεια τα ΥΣΕΤ;
A: 1. Να διαβάζω και να εφαρμόζω τις σημάνσεις και οδηγίες χρήσης του κατασκευαστή.
2. Να τα χρησιμοποιώ μόνο για τα τρόφιμα και ποτά στα οποία αναφέρεται η σήμανση (ειδική προσοχή στα λιπαρά, μη λιπαρά, αμιγές λίπη και έλαια και στα κρύα ή ζεστά).
3. Να τηρώ αυστηρά τις οδηγίες για τις συνθήκες φύλαξης ή επαφής με το τρόφιμο (ψύξη, κατάψυξη, θερμοκρασία δωματίου, κλπ).
4. Για το ζέσταμα και μαγείρεμα των τροφίμων να χρησιμοποιώ μόνο το είδος του φούρνου που συστήνει ο κατασκευαστής του υλικού.
5. Να αποφεύγω τη χρήση του ΥΣΕΤ μίας χρήσης για επαναλαμβανόμενη χρήση
6. Να κάνω κατάλληλο καθαρισμό του υλικού πριν και μετά την χρήση.
E: Τι θα προσέξω κατά την αγορά των ΥΣΕΤ για να είναι κατάλληλα και ασφαλή στην χρήση τους;
A: 1. Προτιμώ τα προϊόντα που έχουν κατανοητή σήμανση και στοιχεία καταλληλότητας για επαφή με τρόφιμα, όπως είναι κυρίως τα πιο κάτω:
α) το σύμβολο καταλληλότητας
ή να αναγράφεται ότι είναι κατάλληλα για τρόφιμα
β) οδηγίες χρήσης
γ) για ποια ομάδα τροφίμων και ποτών προορίζεται και
δ) στοιχεία του κατασκευαστή
2. Επιλέγω το κατάλληλο υλικό για την κατάλληλη ομάδα των τροφίμων για τα οποία θα χρησιμοποιηθεί (υπάρχουν υδατικά, όξινα, αλκοολούχα, λιπαρά τρόφιμα και αμιγές έλαια και λίπη).
3. Ελέγχω την κατάσταση του προϊόντος, όπως π.χ. να μην είναι διαβρωμένο και κατασκευαστικά ελαττωματικό.
Ε: Πως προστατεύεται ο καταναλωτής από την πλευρά του Κράτους;
Α: Γίνεται επίσημος έλεγχος των ΥΣΕΤ από τις Αρμόδιες Αρχές του Κράτους οι οποίες είναι οι Υγειονομικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας και το ΓΧΚ.
Άλλα
Ε: Σε περίπτωση αμφισβήτησης του αποτελέσματος που εκδίδεται από τα εργαστήρια του ΓΧΚ ποιές είναι οι δυνατότητες διαχείρισης της από τον πολίτη;
Α: 1. Ένσταση κατά του αποτελέσματος σε επίσημες αναλύσεις δειγμάτων τροφίμων
Σε περίπτωση που έχει ληφθεί δείγμα τροφίμου στα πλαίσια επισήμων ελέγχων των αρμόδιων Αρχών του Κράτους (π.χ. Υγειονομικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας) και έχει εκδοθεί πιστοποιητικό ανάλυσης από τo ΓΧΚ, ο ενδιαφερόμενος πολίτης/υπεύθυνος επιχείρησης τροφίμων από τον οποίο λήφθηκαν τα δείγματα, μπορεί να υποβάλει ένσταση στο Διευθυντή του ΓΧΚ κατά του αποτελέσματος της ανάλυσης.
Συγκεκριμένα:
Σύμφωνα με τον περί Τροφίμων (΄Ελεγχος και Πώληση) Τροποποιητικό Νόμο Αρ. Ν.20(Ι) του 2003 (άρθρο 15-(7) του βασικού νόμου), ο ενιστάμενος δικαιούται εντός μιας ημέρας να υποβάλει γραπτώς ένσταση, μόνο αφού καταβάλει στο ΓΧΚ το εκάστοτε ισχύον τέλος, για τη συγκεκριμένη ανάλυση.
Επιπλέον, σύμφωνα με το άρθρο 15-(7), ο ενιστάμενος έχει το δικαίωμα να υποδείξει ιδιώτη χημικό, ο οποίος πρέπει να είναι εγγεγραμμένος χημικός δυνάμει των περί Εγγραφής Χημικών Νόμων του 1988 και 1992, και ο οποίος μπορεί να συμμετέχει στην Επιτροπή Εξέτασης της Διαδικασίας Ανάλυσης, εκπροσωπώντας τον ενιστάμενο.
Η εν λόγω Επιτροπή διορίζεται από το Διευθυντή του ΓΧΚ για να εξετάσει όλες τις διαδικασίες που εφαρμόστηκαν κατά τη διενέργεια της ανάλυσης ώστε να διαπιστωθεί η ορθότητα της προσέγγισης και εκδίδει Έκθεση Πορισμάτων, την οποία κοινοποιεί στον ενιστάμενο.
Σημειώνεται ότι στα πλαίσια αυτά δεν επαναλαμβάνεται ανάλυση.
A: 2. Ένσταση κατά του αποτελέσματος σε επίσημες αναλύσεις δειγμάτων εκτός τροφίμων
Σε περιπτώσεις αμφισβήτησης σε αποτελέσματα του ΓΧΚ που δεν αφορούν αναλύσεις τροφίμων τότε ανάλογα ακολουθούνται οι για την περίσταση ισχύουσες πρόνοιες της νομολογίας.
Έτσι για παράδειγμα σε περίπτωση αμφισβήτησης αποτελεσμάτων εξέτασης φαρμάκων, βάσει της σχετικής νομοθεσίας, του περί Φαρμάκων Ανθρώπινης Χρήσης (έλεγχος ποιότητας, προμήθειας και τιμών) νόμος του 2001 έως 2006, Ν70(Ι)/2001, άρθρο 96Γ (1), ο κάτοχος της άδειας κυκλοφορίας του φαρμακευτικού προϊόντος δικαιούται να υποβάλει ένσταση σε διάστημα 15 ημερών από την κοινοποίηση του αποτελέσματος στην αρμόδια αρχή, που είναι ο Έφορος του Συμβουλίου Φαρμάκων (Φαρμακευτικές Υπηρεσίες).
Στα πλαίσια αυτής της ένστασης μπορεί να ζητηθεί επανέλεγχος του δείγματος. Στον επανέλεγχο δύναται να παρευρίσκεται ο κάτοχος της άδειας κυκλοφορίας του φαρμακευτικού προϊόντος ή εκπρόσωπός του.