Πιθανή χρήση του εμβολίου Jynneos έναντι της λοίμωξης από τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων
Από τον Μάιο του 2022, έχουν αναφερθεί κρούσματα ευλογιάς των πιθήκων σε αρκετές μη ενδημικές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής, χωρίς γνωστές επιδημιολογικές συνδέσεις με ενδημικές περιοχές https://www.ecdc.europa.eu/en/monkeypox, https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/monkeypox. Η ασθένεια προκαλείται από τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων, ο οποίος είναι ένας ορθοποξικός ιός με στενή συσχέτιση με τον ιό της ευλογιάς.
Οι δραστηριότητες για τον περιορισμό της εξάπλωσης της λοίμωξης έχουν επικεντρωθεί μέχρι στιγμής στην απομόνωση, στη θεραπεία των περιστατικών και στον εντοπισμό επαφών. Η Ευρωπαϊκή Αρχή Ετοιμότητας και Αντιμετώπισης Καταστάσεων Έκτακτης Υγειονομικής Ανάγκης (HERA) και τα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν τροχοδρομήσει συμφωνίες αγοράς ιατρικών αντίμετρων.
Επί του παρόντος, μόνο ένα εμβόλιο, το εμβόλιο Imvanex (Bavarian Nordic A/S), είναι αδειοδοτημένο από τον EMA για την πρόληψη της ευλογιάς σε ενήλικες στην ΕΕ και αυτό υπό εξαιρετικές περιστάσεις, εξαιτίας της μη δυνατότητας δημιουργίας δεδομένων αποτελεσματικότητας καθώς ο ιός της ευλογιάς δεν κυκλοφορεί πλέον. Το εμβόλιο Imvanex είναι ένα ζωντανό εξασθενημένο εμβόλιο τρίτης γενιάς χωρίς ικανότητα πολλαπλασιασμού που βασίζεται στον τροποποιημένο Vaccinia Ankara – Βαυαρικό σκανδιναβικό φορέα (MVA-BN), και το οποίο χρησιμοποιείται ως αυτόνομο σχήμα 2 δόσεων μέσω υποδόριας χορήγησης.
Το εμβόλιο είναι αδειοδοτημένο στις ΗΠΑ (Jynneos) και στον Καναδά (Imvamune) για χρήση σε ενήλικες έναντι της λοίμωξης και της νόσου που προκαλείται τόσο από τον ιό της ευλογιάς όσο και από τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων, καθώς και σε άλλους σχετικούς ορθοποξικούς ιούς (μόνο στον Καναδά). Υπάρχουν ήσσονες διαφορές όσον αφορά στη διαδικασία παρασκευής και στις προδιαγραφές ποιότητας ανάμεσα στις άδειες κυκλοφορίας στις διαφορετικές περιοχές, οι οποίες οφείλονται σε διαφορές στα σύνολα δεδομένων και οι οποίες ωστόσο δεν επηρεάζουν την τελική ποιότητα του εμβολίου.
Δεδομένου ότι το αδειοδοτημένο, στην ΕΕ, εμβόλιο Imvanex δεν είναι άμεσα διαθέσιμο, και προκειμένου να επιτραπεί ο γρήγορος περιορισμός της έξαρσης κρουσμάτων, τα κράτη μέλη της ΕΕ συμφώνησαν στην αγορά από την HERA σχεδόν 110.000 δόσεων του αμερικανικού εμβολίου Jynneos. Η παράδοσή τους αναμένεται να ξεκινήσει τις επόμενες ημέρες στα κράτη μέλη με τον μεγαλύτερο αριθμό κρουσμάτων.
Η Ειδική Ομάδα Έκτακτης Ανάγκης του EMA μαζί με την Ομάδα Εργασίας Βιολογικών και Βιοτεχνολογικών προϊόντων της CHMP (Biologics Working Party) και την Ευρωπαϊκή Διεύθυνση για την Ποιότητα των Φαρμάκων και την Υγειονομική Περίθαλψη (EDQM) έχουν αξιολογήσει τις ιδιαιτερότητες του εγκεκριμένου από τον FDA Jynneos, σε περίπτωση που αυτό χρησιμοποιηθεί προς αντικατάσταση του Imvanex.
Θέματα αποτελεσματικότητας και ασφάλειας
Η χρήση του εμβολίου και στις δύο ενδείξεις (ευλογιά ή ευλογιά των πιθήκων) βασίζεται σε δεδομένα ανοσογονικότητας από ανθρώπους και ζώα καθώς και στην προστασία σε ζώα που έχουν προσβληθεί από τον ιό.
Τα κλινικά δεδομένα δείχνουν ότι το εμβόλιο δύναται να επάγει συγκρίσιμη ανοσογονικότητα έναντι των στελεχών του ιού δαμαλίτιδας (τόσο όσον αφορά τους μέσους γεωμετρικούς τίτλους εξουδετερωτικών αντισωμάτων όσο και τις ορομετατροπές) σε σύγκριση με εμβόλια προηγούμενης γενιάς (ACAM2000) σε επιλεγμένα χρονικά σημεία έπειτα από τον εμβολιασμό two weeks after the second dose of Jynneos or 4 weeks after the single dose of ACAM2000, and 2 weeks after a single dose of Jynneos and ACAM2000 - https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa1817307. Το Jynneos παρουσιάζεται να ενισχύει την προϋπάρχουσα ανοσία που προκλήθηκε από τον αρχικό εμβολιασμό με εμβόλιο προηγούμενης γενιάς κατά της ευλογιάς.
Είναι διαθέσιμα μη κλινικά δεδομένα από διάφορα ζωικά μοντέλα, συμπεριλαμβανομένων πρωτευόντων θηλαστικών, που υποδεικνύουν συγκρίσιμες χυμικές και κυτταρομεσολαβούμενες ανοσολογικές αποκρίσεις και προστασία έναντι της θανατηφόρου έκθεσης με τον ιό της δαμαλίτιδας και τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων σε σύγκριση με εμβόλια ευλογιάς προηγούμενης γενιάς που χρησιμοποιήθηκαν για την εξάλειψη της ευλογιάς.
Επιπρόσθετα, τα εμβόλια προηγούμενης γενιάς έναντι της ευλογιάς εκτιμάται ότι έχουν αποτελεσματικότητα κατά της νόσου της ευλογιάς περίπου 85%, με βάση δεδομένα παρατήρησης από το Ζαΐρ τα οποία συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια επιδημιών της ευλογιάς των πιθήκων τη δεκαετία του '80 σε άτομα που είχαν προηγουμένως εμβολιαστεί κατά της ευλογιάς έναντι μη εμβολιασμένων ατόμων https://www.nature.com/articles/d41586-022-01587-1#ref-CR1, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2491159/pdf/bullwho00069-0046.pdf.
Ως εκ τούτου, το Jynneos αναμένεται να παρέχει προστασία από τη νόσο της ευλογιάς των πιθήκων σύμφωνα με την εγκεκριμένη, στις ΗΠΑ και τον Καναδά, ένδειξή του. Μια ρυθμιστική διαδικασία αξιολόγησης για την επέκταση της ένδειξης του Imvanex στην ΕΕ, σχεδιάζεται να ξεκινήσει σύντομα προς αξιολόγηση του συνόλου των διαθέσιμων δεδομένων.
Το Jynneos μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε άτομα με HIV https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0264410X20300852?via%3Dihub. Τα δεδομένα είναι περιορισμένα σε ανοσοκατασταλτικές καταστάσεις Safety and Immunogenicity of Modified Vaccinia Ankara in Hematopoietic Stem Cell Transplant Recipients: A Randomized, Controlled Trial | The Journal of Infectious Diseases | Oxford Academic (oup.com), αυτό ωστόσο δεν θα πρέπει να αποτρέπει τον εμβολιασμό, ειδικά όταν υπάρχει κίνδυνος έκθεσης.
Το Jynneos είναι καλά ανεκτό σε άτομα ηλικίας ≥18 ετών. Οι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες είναι οι αντιδράσεις στο σημείο της ένεσης (πόνος, ερυθρότητα, οίδημα, σκλήρυνση και κνησμός), ακολουθούμενες από μυϊκό πόνο, πονοκέφαλο και κόπωση. Οι ανεπιθύμητες αυτές ενέργειες είναι συνήθως ήπιας ή μέτριας σοβαρότητας και υποχωρούν εντός ολίγων ημερών.
Το Jynneos δεν αντενδείκνυται στην εγκυμοσύνη. Τα περιορισμένα κλινικά δεδομένα για τη χρήση κατά την εγκυμοσύνη και οι μελέτες σε ζώα σχετικά με τη γονιμότητα και την αναπτυξιακή τοξικότητα δεν εντόπισαν κανένα συγκεκριμένο λόγο ανησυχίας.
Η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα του Jynneos δεν έχει τεκμηριωθεί επί του παρόντος στα παιδιά, ωστόσο τα δεδομένα με παρόμοια εμβόλια συμπεριλαμβανομένων των εμβολίων τύπου MVA που χρησιμοποιήθηκαν στις εκστρατείες εμβολιασμού τη δεκαετία του '70 για την ευλογιά είναι καθησυχαστικά https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/4426258/
. Εάν το Jynneos χρησιμοποιηθεί στον παιδιατρικό πληθυσμό, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη το σχήμα ενηλίκων και η συλλογή δεδομένων προς επιβεβαίωση του θετικού οφέλους/κινδύνου.
Παρόλη την έλλειψη κλινικών δεδομένων για το επίπεδο προστασίας που παρέχεται στο πλαίσιο της προφύλαξης μετά την έκθεση (PEP) στον ιό της ευλογιάς των πιθήκων, εξετάζεται το ενδεχόμενο εμβολιασμού των επαφών των περιστατικών σύμφωνα με εκτιμήσεις της αποτελεσματικότητας του εμβολίου βάσει υπολογισμών με εμβόλια ευλογιάς προηγούμενης γενιάς https://academic.oup.com/jid/article/188/7/973/820489?login=true και με βάση την κλινική εμπειρία με άλλες ιογενείς ασθένειες. Στο πλαίσιο PEP, ο εμβολιασμός θα πρέπει να είναι χρονικά όσο το δυνατόν πιο κοντά στην πιθανή ημερομηνία έκθεσης. Για να μεγιστοποιηθεί το όφελος του εμβολιασμού κατά της περαιτέρω εξάπλωσης του ιού σε ένα πλαίσιο PEP, το Jynneos θα πρέπει να χρησιμοποιείται σύμφωνα με ισχυρή στρατηγική ιχνηλάτησης επαφών και εμβολιασμού (ring vaccination), με βάση την εμπειρία σε παρόμοια πλαίσια όπως κατά τη διάρκεια των πρόσφατων εξάρσεων κρουσμάτων Έμπολα.
Ανάμεσα στα εμβόλια που είναι επί του παρόντος αδειοδοτημένα παγκοσμίως έναντι του ορθοποξικού ιού, το Imvanex και το εξουσιοδοτημένο από τον FDA ισοδύναμό του, το Jynneos, θεωρούνται τα καταλληλότερα εμβόλια κατά της ευλογιάς των πιθήκων με βάση το ουσιαστικά ασφαλέστερο προφίλ τους σε σχέση με τα εμβόλια ευλογιάς παλαιότερης γενιάς.
Ζητήματα ποιότητας και παρασκευής
Το Jynneos παρασκευάζεται σε εγκατάσταση παραγωγής της Bavarian Nordic A/S στη Δανία, η οποία επί του παρόντος δεν αποτελεί αδειοδοτημένη στην ΕΕ, εγκατάσταση παρασκευής. Η διαδικασία παραγωγής και οι διαφορές προδιαγραφών ανάμεσα στο Jynneos και στο Imvanex αξιολογήθηκαν έτσι ώστε να υποστηρίξουν την προτεινόμενη χρήση του Jynneos στην Ευρώπη ως προσωρινό μέτρο. Οι διαφορές θεωρούνται ήσσονος και δεν εγείρουν καμία ανησυχία σχετικά με τον εμβολιασμό με το Jynneos.
Το Jynneos έχει διάρκεια ζωής 3 χρόνια στους -20˚C και διάρκεια ζωής κατά τη χρήση 12 ώρες έπειτα από την απόψυξη, εφόσον φυλάσσεται στους 2°C–8°C https://www.fda.gov/media/131078/download.
Στην θερμοκρασία των -20˚C, το Imvanex έχει εγκεκριμένη διάρκεια ζωής 2 ετών και διάρκεια ζωής κατά τη χρήση έως και 2 μήνες μετά την απόψυξη, εφόσον φυλάσσεται στους 2°C–8°C στο σκοτάδι https://www.ema.europa.eu/en/documents/product-information/imvanex-epar-product-information_en.pdf.
Οι διαφορές στις άδειες κυκλοφορίας των ΗΠΑ και της ΕΕ στη διάρκεια ζωής, συμπεριλαμβανομένης της διάρκειας ζωής κατά τη χρήση έπειτα από την απόψυξη, οφείλονται σε διαφορετικά σύνολα δεδομένων που έχουν υποβληθεί στους δύο Οργανισμούς. Αυτές οι πτυχές θα αξιολογηθούν περαιτέρω από την CHMP σε επερχόμενες υποβολές για τις οποίες αναμένονται συμπληρωματικά δεδομένα ποιότητας.
Προς το παρόν, ο Κάτοχος της Άδειας Κυκλοφορίας έχει υποβάλει δεδομένα γεφύρωσης για να επιβεβαιώσει ότι βάσει προκαταρκτικής αξιολόγησης, η διάρκεια ζωής των 3 ετών θα μπορούσε να εφαρμοστεί και για το Imvanex σε συνθήκες φύλαξης στους -20˚C.
Ωστόσο, όσον αφορά στη διάρκεια ζωής κατά τη χρήση, οι διαθέσιμες πληροφορίες δεν επαρκούν αυτήν τη στιγμή για να επιβεβαιωθεί ότι η προδιαγραφή δραστικότητας για το Jynneos θα διατηρηθεί εάν οι συστάσεις της ΕΕ για τη διάρκεια ζωής κατά τη χρήση, δηλαδή 2 μήνες στους 2-8˚C μετά την απόψυξη (έπειτα από 2 έτη στους -20˚C), επρόκειτο να εφαρμοστούν έπειτα από 3 έτη φύλαξης στους -20˚C.
Η χρήση του Jynneos υπό τις αναφερόμενες συνθήκες φύλαξης της ΕΕ για το Imvanex είναι αποδεκτή ως προσωρινό μέτρο μέχρι να εναρμονιστούν τα σύνολα δεδομένων της ΕΕ και των ΗΠΑ.