Οι δραστηριότητες της Υγειονομικής Υπηρεσίας άρχισαν οργανωμένα στην Κύπρο στις αρχές του 20ου αιώνα. Περιελάμβαναν κυρίως την εφαρμογή μέτρων για την πρόληψη και την καταστολή μεταδοτικών νοσημάτων όπως Μαλάρια, Ιλαρά, Τυφοειδής Πυρετός, Λεϊσμανίαση, Διφθερίτιδα, Μηνιγγίτιδα, Φυματίωση κλπ. Εφαρμόζονται επίσης προγράμματα για την:

1. Καταπολέμηση των κουνουπιών τόσο στο στάδιο της προνυμφης όσο και του τέλειου εντόμου.

2. Καταπολέμηση της ποντίκας.

3. Επίβλεψη και διατήρηση των υγειονομικών συνθηκών σε σπίτια και άλλα υποστατικά.

4. Εφαρμογή της καραντίνας στους διάφορους διασυνοριακούς σταθμούς (λιμάνια) για παρεμπόδιση εισαγωγής της Πανώλης και της χολέρας, νοσήματα τα οποία ενδημούσαν στις γειτονικές περιοχές.

Με την ίδρυση της Σχολής των Υγειονομικών Επιθεωρητών το 1939 και την μετέπειτα εργοδότηση των αποφοίτων της από τις Ιατρικές Υπηρεσίες και Υπηρεσίες Δημόσιας Υγείας του Υπουργείου Υγείας δημιουργήθηκαν οι Υγειονομικές Υπηρεσίες, οι οποίες αποτελούσαν ένα οργανωμένο Κρατικό μηχανισμό που κύριος στόχος του ήταν η διασφάλιση της Δημόσιας και Περιβαλλοντικής Υγιεινής με την ευρύτερη της έννοια.

Πρώτος μεγάλος στόχος και επιδίωξη των Υγειονομικών Υπηρεσιών ήταν η καταπολέμηση των ανωφελών κουνουπιών και η μείωση των κρουσμάτων της Μαλάριας, η οποία αποτελούσε πραγματική μάστιγα την εποχή εκείνη τόσο στην Κύπρο όσο και στις γειτονικές χώρες. Έτσι το 1945 ξεκίνησε το γνωστό "Malaria Eradication Program", ένα πρόγραμμα που αποσκοπούσε:

α) στον ψεκασμό όλων των στάσιμων και σιγοτρεχούμενων νερών στην καταπολέμηση (προνυμφοκτονία) των ανωφελών κουνουπιών

β) στην χορήγηση της κατάλληλης θεραπευτικής αγωγής στους ασθενείς.

Το πρόγραμμα τελείωσε το 1949-50 με πλήρη επιτυχία η οποία οφείλεται αφενός στον πολύ καλό σχεδιασμό του και αφετέρου στην αφοσίωση και εργατικότητα που επέδειξαν όλοι οι εμπλεκόμενοι, Υγειονομικοί Επιθεωρητές και Υγειονομικοί Εργάτες, για υλοποίηση του.



Η Κύπρος ανακηρύχθηκε επίσημα από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας "ελεύθερη" από την Μαλάρια. Έκτοτε συνεχίζεται πρόγραμμα συντήρησης "Maintenance Phase" ώστε να παρεμποδίζεται η επανεισαγωγή κουνουπιών και της ασθένειας στην Κύπρο. Ο τότε Προϊστάμενος των Υγειονομικών Υπηρεσιών και έμπνευσης του όλου έργου ήταν ο Τουρκοκύπριος Mehmed Aziz.

Αφού λοιπόν, η Κύπρος, απαλλάγηκε από το μεγάλο πρόβλημα της Μαλάριας οι Υγειονομικές Υπηρεσίες άρχισαν να δίνουν σημασία και σε άλλους τομείς και δραστηριότητες όπως:

1. Στην καταπολέμηση του Τυφοειδούς Πυρετού, στις δεκαετίες του 50 και 60 η οποία επήλθε κυρίως διαμέσου της εκστρατείας διαφώτισης του κοινού σχετικά με την σημασία της δημιουργίας αποχωρητηρίων και της απολύμανσης αυτών με ασβέστη καθώς επίσης και στις διάφορες προσπάθειες και αγώνες της Υγειονομικής Υπηρεσίας προς τις άλλες Υπηρεσίες ώστε να δημιουργηθεί σε εθνικό επίπεδο δίκτυο παροχής διασωληνομένου νερού του οποίου η ποιότητα θα ελέγχετο από την Υπηρεσία.

2. Τα διάφορα προγράμματα που είχαν σαν σκοπό τον μαζικό εμβολιασμό, κατά διαφόρων νοσημάτων όπως η Ευλογία, Πολιομυελίτιδα, Διφθερίτιδα κλπ.

3. Οργάνωση των υγειονομικών συνθηκών στις κτηνοτροφικές περιοχές. Περιελάμβανε την σωστή διάθεση της κοπριάς ούτως ώστε να αποτρέπεται η εκκόλαψη των μυγών, τη δημιουργία ειδικών χώρων για αποτέφρωση ή ενταφιασμό των νεκρών ζώων κλπ.

4. Επίβλεψη στην διάθεση των οικιακών, βιομηχανικών και άλλων αποβλήτων, καθώς και συμβολή για εξεύρεση κατάλληλων χώρων για διάθεση.

5. Επίβλεψη των υγειονομικών συνθηκών στους διάφορους χώρους παρασκευής και πώλησης τροφίμων καθώς και της ποιότητας των τροφίμων.

6. Yγειονομική Διαφώτιση.

Σήμερα οι δραστηριότητες της Υγειονομικής Υπηρεσίας έχουν διαφοροποιηθεί σε μεγάλο βαθμό και επικεντρώνονται στην υγιεινή των τροφίμων, και νερού και στη Δημόσια Περιβαλλοντική Υγιεινή, προσαρμοσμένες στο Κοινοτικό Κεκτημένο . Όλα τα πιο πάνω συνεχίζουν να εφαρμόζονται πάνω σε επιστημονική βάση με ολοκληρωμένα προγράμματα, και έχουν δημιουργηθεί τρείς βασικοί τομείς:

1. ΤΟΜΕΑΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ

Καταχώρηση και έλεγχος επιχειρήσεων τροφίμων στο Μητρώο που τηρείται από τον Διευθυντή Ιατρικών Υπηρεσιών και Υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας.

2. ΤΟΜΕΑΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ - ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΚΟΙΝΟΤΙΚΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ

(Τομέας Ευρωπαϊκής Ένωσης, Νομοθεσία και έλεγχος τροφίμων)

3. ΤΟΜΕΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ

α. Υγιεινή Περιβάλλοντος
β. Ανθελονοσιακή Εργασία
γ. Εργαστήριο Ιατρικής Εντομολογίας
δ. Έλεγχος ποιότητας νερού

Για περισσότερες πληροφορίες, σχετικά με το πεδίο δράσης που περιλαμβάνει ο κάθε τομέας μπορείτε να λάβετε βλέποντας τις Υπηρεσίες του κάθε τομέα.