Νέα και Εκδηλώσεις

Χαιρετισμός της Υπουργού Υγείας κας Κωνσταντίνας Ακκελίδου στη διάσκεψη τύπου που γίνεται με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Μέρας AIDS και της εξαγγελίας του νέου πενταετούς στρατηγικού σχεδίου για το AIDS
Παρασκευή 12 Δεκεμβρίου 2003, 10.30 πμ
Αμφιθέατρο Γραφείου Τύπου και Πληροφοριών
Λευκωσία

Σας καλωσορίζω στη διάσκεψη τύπου που γίνεται με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Μέρας κατά του AIDS, που φέτος, όπως και το 2002, είναι αφιερωμένη στην καταπολέμηση του στιγματισμού και των διακρίσεων κατά των ατόμων με HIV-λοίμωξη. Μήνυμα της Παγκόσμιας Μέρα κατά του AIDS είναι: «Ζήσε με σεβασμό στη Ζωή».
Η διετής εκστρατεία για το 2002 και 2003 στηρίχτηκε στην αναγνώριση του γεγονότος ότι η προκατάληψη, οι διακρίσεις και ο στιγματισμός πρέπει να αντιμετωπιστούν σαν βασικοί παράγοντες που εμποδίζουν την εφαρμογή αποτελεσματικών μέτρων κατά της επιδημίας του AIDS, και όχι μόνο σαν θέμα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ο φόβος, η ντροπή, η απώλεια της αυτοεκτίμησης, στερούν από το άτομο που έχει προσβληθεί με τον ιό τη βούληση και το σθένος να διεκδικήσει ανοικτά τα δικαιώματά του, ως ισότιμο μέλος της κοινωνίας. Η απομόνωση και η περιθωριοποίησή του εμποδίζουν την ενεργό εμπλοκή του στα μέτρα που εφαρμόζονται καθημερινά από όλους τους αρμόδιους φορείς, κυβερνητικούς και μη, για την πρόληψη της επέκτασης της επιδημίας.

Το απερίγραπτο δράμα της Ανθρωπότητας αποτυπώνεται με τα πιο κάτω:
40 και πλέον εκατομμύρια ανθρώπων είναι φορείς ή ασθενείς με AIDS,
22 εκατομμύρια άνθρωποι πέθαναν από την πανδημία,
Υπάρχουν 15 εκατομμύρια ορφανά εξαιτίας του AIDS,
Εκατομμύρια παιδιά έχουν προσβληθεί ή κινδυνεύουν να προσβληθούν από τον ιό εξαιτίας των δυσμενών συνθηκών διαβίωσής τους,
Δέκα νέα περιστατικά HIV-λοίμωξης σημειώνονται κάθε λεπτό σε όλο τον κόσμο,
Λαοί, κυρίως στην Υποσαχάρεια Αφρική, βλέπουν τη ζωή τους να ρημάζεται καθημερινά από τον ιό,
Όλοι εμείς ζούμε σήμερα στην αβεβαιότητα που δημιουργεί για το μέλλον των επόμενων γενιών η πανδημία.
Στην Κύπρο η επιδημία είναι περιορισμένης έκτασης σε σχέση με τα διεθνή δεδομένα. Εντούτοις, είναι εκεί και μας θυμίζει το χρέος μας να πολεμήσουμε, όχι μόνο για να διατηρήσουμε τη συχνότητα της HIV-λοίμωξης σε χαμηλά επίπεδα, αλλά και για να απομακρύνουμε κάθε παράγοντα κινδύνου για τη μετάδοση του ιού.

Αναλυτικότερα, έχουν διαγνωστεί με HIV-λοίμωξη 414 άτομα από το 1986 μέχρι σήμερα στην Κύπρο, από τα οποία 130 περίπου παρακολουθούνται από τις υπηρεσίες μας. Γύρω στα 60 άτομα έχουν πεθάνει και πολλά άλλα έχουν φύγει, είτε επειδή ήταν αλλοδαποί οι οποίοι διαγνώστηκαν στην εξέταση που έγινε σκοπό την εξασφάλιση άδειας εργασίας, είτε επειδή ήταν Κύπριοι μόνιμοι κάτοικοι εξωτερικού που έφυγαν. Με κριτήρια της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, γίνονται υπολογισμοί ως προς τον ενδεχόμενα πραγματικό αριθμό των ατόμων με HIV-λοίμωξη στην Κύπρο, ο οποίος πιστεύεται ότι δεν ξεπερνά τα 500 άτομα στον ενήλικα πληθυσμό, δηλαδή ποσοστό 0,1%.

Τα ευρήματα από την επιδημιολογική παρακολούθηση συμπληρώνονται από στοιχεία συμπεριφεριολογικών μελετών σε διάφορες ομάδες του πληθυσμού. Οι μελέτες αξιολογούν παράγοντες κινδύνου σε σχέση με τη μετάδοση του ιού. Μελετούνται, επίσης, και αξιολογούνται πληροφορίες και δεδομένα από σχετικά Υπουργεία, υπηρεσίες και μη κυβερνητικούς φορείς.

Όλα αυτά τα στοιχεία έχουν χρησιμοποιηθεί για την ετοιμασία του νέου πενταετούς στρατηγικού σχεδίου κατά του AIDS, που σήμερα βρισκόμαστε στην ευχάριστη θέση να εξαγγείλουμε. Οι 8 άξονες στρατηγικής για τα επόμενα πέντε χρόνια θα στηρίζονται στις βασικές αρχές για (α) πρόληψη της μετάδοσης του ιού, (β) μείωση των ατομικών και κοινωνικών επιπτώσεων της HIV-λοίμωξης και (γ) τη ενίσχυση των δυνατοτήτων του Υπουργείου Υγείας να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά την επιδημία, μέσα από μια πλατιά συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.

Οι 8 άξονες ου πενταετούς στρατηγικούς σχεδίου είναι:

1. Πρόληψη της μετάδοσης του ιού με τη σεξουαλική επαφή. Έμφαση δίνεται στην ανάπτυξη των υφιστάμενων προγραμμάτων αγωγής με πυρήνες επιμόρφωσης στα λύκεια και σε διάφορες ομάδες νέων. Παράλληλα, θα γίνεται ενημέρωση με διάφορους τρόπους, όπως ειδικά προγράμματα, διαλέξεις, εκστρατείες, μηνύματα και συζητήσεις από τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας, εφόσον σε μεγάλη μερίδα του πληθυσμού δεν είναι δυνατό να γίνει εκπαίδευση με πυρήνες επιμόρφωσης. Τα μηνύματα για πρόληψη της μετάδοσης του ιού με τη σεξουαλική επαφή θα στηριχτούν στην καθυστέρηση της έναρξης σεξουαλικών επαφών, ειδικά σε νεαρά άτομα, στην αμοιβαία πίστη των συντρόφων και στη σωστή χρήση του προφυλακτικού.

2. Μείωση της βλάβης από τη χρήση ναρκωτικών. Το Εθνικό Πρόγραμμα AIDS θα συνεργαστεί στενά με το Αντιναρκωτικό Συμβούλιο για περιορισμό του κινδύνου μετάδοσης του ιού και άλλων ασθενειών με την κοινή χρήση βελόνων και άλλους τρόπους.

3. Πρόληψη της περιγεννητικής μετάδοσης. Θα στηριχτεί. (α) σε ενισχυμένα προγράμματα για τη διατήρηση της συχνότητας της HIV-λοίμωξης σε χαμηλά επίπεδα, (β) στη συμβουλευτική ζευγαριών που θέλουν να τεκνοποιήσουν και στην προσφορά δωρεάν εξέτασης για HIV σε όλες τις εγκύους και (γ) στην παροχή σε όλες τις οροθετικές εγκύους της επιλογής να διακόψουν την εγκυμοσύνη τους ή να τη συνεχίσουν και να τύχουν αντιρετροϊκής θεραπείας, τοκετού με καισαρική τομή και συμβουλευτικής για αποφυγή του φυσικού θηλασμού.

4. Πρόληψη της μετάδοσης με το αίμα και τα παράγωγά του. Θα στηριχθεί (α) στην εθελοντική αιμοδοσία, (β) στο γενικό έλεγχο των μονάδων αίματος για HIV και άλλους μικροοργανισμούς, (γ) στη σωστή επιλογή αιμοδοτών, (δ) στην ορθολογιστική χρήση του αίματος στον κλινικό χώρο και (ε) στη λήψη μέτρων για τη μείωση στο χαμηλότερο δυνατό βαθμό του υπολειπόμενου κινδύνου μετάδοσης του ιού.

5. Παροχή φροντίδας στα επηρεασμένα άτομα. Θα στηριχτεί (α) στη δωρεάν εργαστηριακή εξέταση και συμβουλευτική σε όλα τα ενδιαφερόμενα άτομα, περιλαμβανομένων και των ατόμων με HIV-λοίμωξη και των οικογενειών τους, (β) στη δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη με αντιρετροϊκά και γενικά φάρμακα, (γ) στην κλινική φροντίδα σε όλα τα άτομα που χρήζουν νοσηλείας και (δ) στην εργαστηριακή εξέταση για σκοπούς διάγνωσης και παρακολούθησης οροθετικών ατόμων. Επιπρόσθετα, θα προωθηθεί η δημιουργία κέντρων φροντίδας σε χρόνιους ασθενείς με AIDS που δεν έχουν τη δυνατότητα να αυτοσυντηρηθούν μέσα στην κοινότητα. Θα αναπτυχθεί, επίσης, η κοινοτική νοσηλευτική φροντίδα με την επιμόρφωση κοινοτικών λειτουργών. Τέλος, θα ενταχθούμε στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα SPREAD για τη μελέτη και πρόληψη της αντίστασης του ιού σε αντιρετροϊκά φάρμακα, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Κύπρου.

6. Μείωση των ατομικών και κοινωνικών επιπτώσεων της HIV-λοίμωξης. Θα βασιστεί (α) στη συνεχή ενημέρωση του πληθυσμού αναφορικά με τις διακρίσεις και το στιγματισμό, (β) στη διενέργεια μελετών των κοινωνικο-οικονομικών επιπτώσεων της HIV-λοίμωξης και (γ) στην εκπόνηση μελέτης βιωσιμότητας για τη δημιουργία λέσχης για άτομα με HIV-λοίμωξη. Στα ενημερωτικά προγράμματα θα ενταχθούν και οροθετικά άτομα για παροχή πληροφοριών στον κοινό.

7. Προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Θα αναληφθούν διάφορες πρωτοβουλίες που θα στοχεύουν στην προστασία του ατόμου και της κοινότητας, όπως (α) προγράμματα σε ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, δηλαδή ομοφυλόφιλα άτομα, ναρκομανείς, αλλοδαποί εργάτες και καλλιτέχνιδες, ευάλωτες ομάδες, για προστασία των ιδίων και της δημόσιας υγείας και (β) ετοιμασία νομοθεσίας που θα λαμβάνει υπόψη τα δικαιώματα και τις ευθύνες τόσο της κοινότητας, όσο και ατόμων με HIV/AIDS και μελών ευπαθών ομάδων.

8. Ενίσχυση της λειτουργίας και υποδομής του Εθνικού Προγράμματος AIDS. Θα στοχεύει στη σωστή εφαρμογή του στρατηγικού σχεδίου, που αποτελεί προϊόν πολύπλευρης συνεργασίας και αποδοχής όλων των εμπλεκομένων κυβερνητικών και κοινωνικών φορέων. Η επιδημιολογική παρακολούθηση θα συνεχίσει να γίνεται με βάση την καθοδήγηση της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, θα αναβαθμιστεί, δε, κατά τρόπο που να ανταποκρίνεται καλύτερα στις σημερινές ανάγκες και στις απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο τομέας της έρευνας και των μελετών θα αναβαθμιστεί και θα περιλάβει προγράμματα σε όλα τα επίπεδα της φροντίδας και της πρόληψης της HIV-λοίμωξης. Τα προληπτικά προγράμματα και η συνεχής εκπαίδευση του προσωπικού και των εθελοντικών ομάδων, θα ενισχυθούν με τη δημιουργία μονάδας αγωγής υγείας για τον AIDS στον Υπουργείο Υγείας. Θα αναπτυχθεί η πολύπλευρη συνεργασία για την εφαρμογή προγραμμάτων σε όλα τα επίπεδα της πρόληψης και της φροντίδας. Η ανασύσταση της Εθνικής Επιτροπής πάνω σε νέα πιο λειτουργική και αποτελεσματική δομή θα συμβάλει στο επίπεδο λήψης στρατηγικών αποφάσεων και στο επίπεδο της πρακτικής εφαρμογής τους.
Το στρατηγικό πρόγραμμα θα εφαρμοστεί σε συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους τοπικούς φορείς και διεθνείς οργανισμούς. Τροχιοδρομείται επίσης συνεργασία με τουρκοκυπριακές μη κυβερνητικές οργανώσεις, για καλύτερη κατανόηση της κατάστασης σε σχέση με την ΗIV-λοίμωξη στις κατεχόμενες περιοχές και ανάπτυξη κοινών προγραμμάτων για αντιμετώπιση της επιδημίας. Στην προσπάθεια μας αυτή έχουμε την υποστήριξη διεθνών οργανισμών που εργάζονται στην Κύπρο, όπως η UNFICYP, η UNHCR και η UNOPS.

Το χρονοδιάγραμμα των δραστηριοτήτων καλύπτει τα επόμενα πέντε χρόνια και θα κοστίσει, με βάση την προκαταρκτική κοστολόγηση, £667.000. Στο ποσό αυτό δεν περιλαμβάνονται τα κόστα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, που καλύπτονται από τον τακτικό προϋπολογισμό και υπολογίζεται ότι ξεπερνούν τις £600.000 ετησίως. Δεν περιλαμβάνονται επίσης διάφορες δραστηριότητες που θα τύχουν ειδικής μελέτης.

Με την έναρξη του 2004 ξεκινά για όλους μας μια νέα φάση στην αντιμετώπιση του AIDS στην Κύπρο. Θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά όλους τους συνεργάτες μας που συνέβαλαν στην ετοιμασία του στρατηγικού σχεδίου και να τους καλέσω σε περαιτέρω συνεργασία για την εφαρμογή των δραστηριοτήτων που περιλαμβάνονται στο στρατηγικό σχέδιο.

Ας εργαστούμε όλοι μαζί, Κυβέρνηση, οργανώσεις και πολίτες, για μια Κύπρο απαλλαγμένη από την προκατάληψη, απαλλαγμένη από AIDS.