Σεβαστό Ιερατείο,
Αγαπητή πρόεδρος της κοινότητας και μέλη του Κοινοτικού Συμβουλίου Αγίου Μάμαντος,
Αγαπητοί πρόεδροι και μέλη των οργανωμένων συνόλων της κοινότητας,
Συγγενείς των τιμώμενων ηρώων,
Συμπατριώτες και συμπατριώτισσες.
Υπάρχουν στιγμές στη διαδρομή των λαών όπου οι άνθρωποι καλούνται να υπερβούν εαυτούς και λέξεις, όπως καθήκον, αξιοπρέπεια και θάρρος αποκτούν νέο νόημα και υπόσταση. Απέναντι στο φόβο, στην αγωνία και στην παραίτηση, είναι οι ολίγοι που θα προτάξουν το ψυχικό σθένος και τη μαχητικότητα και θα καθοδηγήσουν τους υπόλοιπους στην υπέρτατη υποχρέωση. Αυτούς τους ξεχωριστούς, η ιστορία τους ονομάζει ήρωες. Γιατί ήρωες δεν είναι αυτοί που διαθέτουν τεράστια σωματική δύναμη. Ήρωες είναι αυτοί που αποτολμούν υπεράνθρωπη πράξη για να υπηρετήσουν μια ιδέα, αδιαφορώντας για το κόστος. Ήρωες είναι αυτοί που με τη γενναιόφρονα πράξη τους μπορούν να φτάσουν ακόμα και στην αυτοθυσία. Ήρωες είναι αυτοί που όταν το καθήκον τους καλεί να αναμετρηθούν, δεν λιποψυχούν.
Η Κυπριακή Πολιτεία τιμά τα ηρωικά παλληκάρια του απελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ 1955-59, τέκνα της κοινότητας του Αγίου Μάμαντος Λεμεσού, Ανδρέα Δημητρίου και Μιχάλη Κουκκή. Μαζί τους τιμά και τον ήρωα Μιχαλάκη Καραολή, που απαγχονίστηκε την ίδια μέρα με τον Ανδρέα Δημητρίου, και αποτίνει τον οφειλόμενο φόρο τιμής σε όλους αυτούς που μέχρι τέλους κράτησαν τον ιερό όρκο να θυσιαστούν χάριν της ελευθερίας της Κύπρου.
Ο Ανδρέας Δημητρίου ήταν τότε 21 χρόνων. Γραμματέας της συντεχνίας των αχθοφόρων της ΣΕΚ στην Αμμόχωστο, διακρινόταν για την εργατικότητα, την πρωτοβουλία και τη φιλοπατρία του. Εντάχθηκε από τους πρώτους στη δύναμη της ΕΟΚΑ και ανέπτυξε σημαντική αγωνιστική δράση με τις ομάδες της Αμμοχώστου.
Επιστέγασμα της δράσης του Ανδρέα ήταν η αρπαγή όπλων από τις στρατιωτικές αποθήκες του λιμανιού της Αμμοχώστου, στις αρχές Δεκεμβρίου του 1955, τα οποία προωθήθηκαν σε διάφορες αντάρτικες ομάδες. Σε μια επιχείρηση κατά την οποία είχε οδηγίες να εκτελέσει έναν Άγγλο πράκτορα, ο Ανδρέας βρέθηκε αντιμέτωπος με Άγγλους στρατιώτες, οι οποίοι κατάφεραν να τον συλλάβουν όταν το όπλο του έπαθε εμπλοκή. Τον έκλεισαν στις Κεντρικές Φυλακές και τον καταδίκασαν σε θάνατο διά απαγχονισμού. Απαγχονίστηκε μαζί με τον ήρωα μας Μιχαλάκη Καραολή στις 10 Μαΐου 1956 και ενταφιάστηκαν στα Φυλακισμένα Μνήματα.
Ο Μιχάλης Κουκκής γεννήθηκε το 1922 στο Πραστειό της Αμμοχώστου. Σε ηλικία 17 ετών κατατάχθηκε στο βρετανικό συμμαχικό στρατό και πολέμησε κατά την περίοδο του 1940 στο Ελληνικό Μέτωπο.
Με την έναρξη του αγώνα το 1955 και σε ηλικία 33 χρόνων, ο Μιχάλης στρατεύτηκε στις τάξεις της ΕΟΚΑ. Διατηρούσε κρησφύγετο στο σπίτι του, όπου μαζί με τη σύζυγό του Αθηνά, που και αυτή ήταν μυημένη στον αγώνα, φιλοξενούσαν πολλούς αγωνιστές, περιλαμβανομένου και του Σταυραετού του Μαχαιρά, Γρηγόρη Αυξεντίου. Λάμβανε επίσης μέρος στην κατασκευή χειροβομβίδων και ναρκών, τις οποίες έκρυβαν στο κρησφύγετο και τις διένειμαν στις αντάρτικες ομάδες, ενώ ενεργούσε ως σύνδεσμος και οδηγός. Για τη συμμετοχή του στον αγώνα και τη δράση του προδόθηκε τον Ιανουάριο 1957, όπου για να διαφύγει από τους Άγγλους επέλεξε να βγει αντάρτης στο βουνό. Έχασε τη ζωή του υπέρ πίστεως και πατρίδος κατά τη μάχη που έδωσε εναντίον των Άγγλων, όταν η καρδιά του έπαψε να χτυπά από ανακοπή στις 7 Οκτωβρίου 1958. Η σύζυγος του Αθηνά Κουκκή συνέχισε την ενεργό δράση της στην ΕΟΚΑ και την προσφορά της στον απελευθερωτικό αγώνα μέχρι και τη λήξη του.
Ο Μιχαλάκης Καραολής γεννήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 1933 στο Παλαιχώρι. Καταγόταν από αγροτική οικογένεια που είχε ζήσει τη φτώχια και τη στέρηση που μάστιζε την αγροτική Κύπρο τη δεκαετία του ’40 και του ’50. Μετά την αποφοίτησή του με άριστα από την Αγγλική Σχολή διορίστηκε στη Δημόσια Υπηρεσία και πριν ακόμη την 1η Απριλίου 1955 εντάχθηκε στις τάξεις της ΕΟΚΑ αρχίζοντας την ενεργό δράσε σε ηλικία 22 χρόνων. Δούλεψε στο τμήμα πληροφοριών της Οργάνωσης, στη μεταφορά και απόκρυψη οπλισμού και ανέλαβε βομβιστικές επιθέσεις εναντίον των αποικιοκρατών σε καίρια σημεία της Λευκωσίας. Συνελήφθη τον Αύγουστο 1955 από τους Άγγλους σε ενέδρα κατά την προσπάθεια του να ενωθεί με τις ομάδες του Γρηγόρη Αυξεντίου. Κατηγορήθηκε για φόνο και καταδικάστηκε σε θάνατο στις 28 Οκτωβρίου του ίδιου χρόνου. Ο Μιχαλάκης Καραολής, μαζί με τον Ανδρέα Δημητρίου, είναι τα δυο παλικάρια μας που ανέβηκαν πρώτα στην αγχόνη.
Συμπατριώτες και συμπατριώτισσες,
Αυτή την περίοδο καταβάλλεται μία σοβαρή προσπάθεια στο Κυπριακό, με τον δεύτερο κύκλο των συνομιλιών μεταξύ της ελληνοκυπριακής και της τουρκοκυπριακής πλευράς να βρίσκεται σε εξέλιξη. Η ελληνοκυπριακή πλευρά πάει στις διαπραγματεύσεις με υπευθυνότητα και πολιτική βούληση προς συζήτηση όλων των πτυχών του Κυπριακού, στη βάση του κοινού ανακοινωθέντος της 11 Φεβρουαρίου όπου υπάρχει ξεκάθαρη η έννοια της αλληλοσύνδεσης όλων των βασικών πτυχών του προβλήματος.
Αναγνωρίζουμε πως ο δρόμος προς τη λύση είναι μακρύς και δύσκολος. Ευχή και προσδοκία μας είναι όπως υπάρξουν συγκεκριμένα αποτελέσματα μέσα από την φάση των ουσιαστικών διαπραγματεύσεων για την επίτευξη λύσης που θα διασφαλίζει την ενότητα και τη λειτουργικότητα του κράτους μας. Απαραίτητη όμως προϋπόθεση για να φτάσουμε σε συμφωνία είναι η Τουρκία έμπρακτα να αποδείξει πως κάνει βήματα προς την ορθή κατεύθυνση και οι θέσεις που η τουρκοκυπριακή πλευρά καταθέτει στο τραπέζι των συνομιλιών να είναι θέσεις που να συνάδουν και να σέβονται τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, το Διεθνές Δίκαιο, θέσεις που να μη συγκρούονται με τις βασικές αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Οι ήρωες που τιμούμε και μνημονεύουμε σήμερα θυσιάστηκαν για μια Κύπρο ανεξάρτητη, ελεύθερη και δημοκρατική. Εμείς καλούμαστε να συνεχίσουμε τον αγώνα που εκείνοι χάραξαν, να κρατήσουμε άσβεστη τη δάδα του πάθους και της ανιδιοτελούς αγάπης προς την πατρίδα, με το ίδιο σθένος και την ίδια αποφασιστικότητα όπως εκείνοι, μέχρι την ημέρα της δικαίωσης, της επανένωσης και της πλήρους ελευθερίας της πατρίδας μας.
Αιωνία θα είναι η μνήμη των αθάνατων παλληκαριών μας στην ιστορία του λαού μας αλλά και στις καρδιές μας.