Η προστασία της ανθρώπινης υγείας και η βελτίωση της ποιότητας ζωής αποτελούσε, αποτελεί και θα αποτελεί τη μεγάλη πρόκληση για όλες τις κοινωνίες και όλα τα συστήματα υγείας. Μέσα από την ιστορική της διαδρομή η ανθρωπότητα πέτυχε εντυπωσιακά αποτελέσματα σ’ αυτό το πεδίο. Οι περισσότεροι δείκτες υγείας, κυρίως στις ανεπτυγμένες χώρες, παρουσίασαν τα τελευταία χρόνια εντυπωσιακή πρόοδο.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγνωρίζοντας τη σημασία της δημόσιας υγείας καθορίζει στο άρθρο 152 της Συνθήκης, τη δράση της κοινότητας για εξασφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας της ανθρώπινης υγείας ανάμεσα στα κράτη μέλη της.
Η συμβολή των φαρμάκων στη δημόσια υγεία είναι αδιαμφισβήτητη. Η δραματική βελτίωση της δημόσιας υγείας, αλλά και της ποιότητας της ζωής έχει άμεση σχέση με την ανακάλυψη, καθημερινά, νέων φαρμάκων και νέων θεραπειών. Όμως, η υπερκατανάλωση και η κακή διαχείριση του φαρμάκου μπορεί να οδηγήσει σε πολύ επικίνδυνες καταστάσεις. Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι και η ανάπτυξη ανθεκτικών μικροοργανισμών από την αλόγιστη χρήση των αντιβιοτικών φαρμάκων, η επονομαζόμενη «μικροβιακή αντοχή». Η μικροβιακή αντοχή αποτελεί απειλή για τη δημόσια υγεία και οδηγεί σε υποβάθμιση της ποιότητας ζωής και σε πρόσθετες δαπάνες για την υγεία και την ιατρική.
Η ευαισθητοποίηση της Ευρώπης στο θέμα ξεκίνησε και συνεχίζεται εδώ και αρκετά χρόνια. Το Νοέμβριο του 2001, το Συμβούλιο εξέδωσε σύσταση για τη συνετή χρήση των αντιμικροβιακών παραγόντων στην ιατρική. Με τη σύσταση αυτή καλούνται τα κράτη μέλη και η Επιτροπή να εφαρμόσουν συγκεκριμένες στρατηγικές οι οποίες να περιλαμβάνουν μέτρα σε σχέση με την επιτήρηση της μικροβιακής αντοχής και της χρήσης αντιμικροβιακών παραγόντων, τον έλεγχο και την πρόληψη, την εκπαίδευση και την κατάρτιση των επαγγελματιών υγείας, την ενημέρωση του ευρύτερου κοινού, καθώς επίσης και την έρευνα.
Επιπλέον, ανάμεσα στα συμπεράσματα της πρόσφατης συνόδου του Συμβουλίου για θέματα Υγείας και Καταναλωτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που πραγματοποιήθηκε στο Λουξεμβούργο στις 9 και 10 Ιουνίου, τονίζεται ότι η αντοχή στους αντιμικροβιακούς παράγοντες εξακολουθεί να αποτελεί εντεινόμενο ευρωπαϊκό και παγκόσμιο πρόβλημα υγείας και καλεί τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν συγκεκριμένες στρατηγικές που αποσκοπούν στον περιορισμό της. Στις στρατηγικές αυτές περιλαμβάνεται και η ενίσχυση των συστημάτων επιτήρησης της χρήσης αντιμικροβιακών ουσιών, ρόλο τον οποίο καλούνται να διαδραματίσουν οι Φαρμακευτικές Υπηρεσίες, οι οποίες συμμετέχουν εθελοντικά από το 2006 στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Επιτήρησης της Κατανάλωσης Αντιβιοτικών, ESAC (European Surveillance of Antibiotic Consumption).
Σ΄ αυτό το πλαίσιο πραγματοποιείται και η σημερινή συνέντευξη Τύπου με θέμα την κατανάλωση ή καλύτερα την υπερβολική χρήση των αντιμικροβιακών παραγόντων. Οι Φαρμακευτικές Υπηρεσίες παρουσιάζουν σήμερα τα προκαταρκτικά αποτελέσματα από τη συλλογή και επεξεργασία στοιχείων για την κατανάλωση των αντιβιοτικών στην Κύπρο σε σχέση με άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα αποτελέσματα της έρευνας είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά αλλά και απογοητευτικά όσον αφορά τα κυπριακά δεδομένα. Η Κύπρος βρίσκεται στη δεύτερη θέση, μετά την Ελλάδα, στην κατανάλωση αντιβιοτικών, με ημερήσιες δόσεις θεραπείας που ξεπερνούν κατά πολύ τη μέση κατανάλωση αντιβιοτικών στην Ευρώπη.
Επιτρέψτε μου τελειώνοντας την εισαγωγή μου να επισημάνω και να τονίσω πέντε βασικά σημεία τα οποία στηρίζονται τόσο στα συμπεράσματα της πρόσφατης συνόδου του Συμβουλίου για θέματα Υγείας όσο και στο γεγονός ότι η Κύπρος κατέχει τη δεύτερη θέση στη χρήση των αντιβιοτικών φαρμάκων ανάμεσα στα κράτη μέλη της ΕΕ:
· Η λύση του προβλήματος της μικροβιακής αντοχής δεν βρίσκεται μόνο στην ανακάλυψη νέων αντιβιοτικών. Η λανθασμένη και υπερβολική χρήση των νέων αντιβιοτικών θα οδηγήσει πολύ γρήγορα στην ανάπτυξη ανθεκτικών μικροβίων.
· Η χρήση των αντιβιοτικών πρέπει να περιοριστεί μόνο βάσει ιατρικής συνταγής και σύμφωνα με τις συστάσεις των ιατρών ενώ, παράλληλα, πρέπει να αποφεύγονται φαινόμενα αυτοφαρμακοθεραπείας.
· Πρέπει να επιδιωχθεί τόσο στην Κύπρο όσο σε όλες τις χώρες η συντονισμένη προσπάθεια για ευαισθητοποίηση ιατρικού και κτηνιατρικού τομέα όσον αφορά τη μικροβιακή αντοχή και τη χρήση αντιβιοτικών.
· Το Υπουργείο Υγείας της Κύπρου θα συνεχίσει και θα εντατικοποιήσει την επιτήρηση της μικροβιακής αντοχής και της χρήσης αντιβιοτικών τόσο σε εθνικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο ΕΕ, μέσω της συνεργασίας με άλλα κράτη μέλη, μέσω πρωτοβουλιών και πανευρωπαϊκών σχεδίων που χρηματοδοτούνται από την Κοινότητα.
· Η ευαισθητοποίηση όλων μας, κοινού και επαγγελματιών υγείας, σε θέματα χρήσης αντιβιοτικών, θα πρέπει να αποτελέσει άμεσο στόχο με σκοπό τη διασφάλιση και βελτίωση της δημόσιας υγείας. Η συνεχής ενημέρωση και πληροφόρηση θα βοηθήσει στη γρηγορότερη επίτευξη αυτού του στόχου. Ο ρόλος των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης μπορεί και πρέπει να είναι καθοριστικός.