ΣΚΟΠΟΣ
Ο επίσημος έλεγχος και η παρακολούθηση τροφίμων για σκοπούς αξιολόγησης της ποιότητας και ασφάλειας όσον αφορά τη Σύσταση, τη Νοθεία και τη Σήμανση τους, για προστασία του καταναλωτή, για καλή βιομηχανική πρακτική καθώς επίσης και για προώθηση υγιεινής διατροφής βασισμένης πάνω σε ορθά εργαστηριακά δεδομένα.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Εθνικά Προγράμματα ελέγχου, παρακολούθησης και επιτήρησης για τη συμμόρφωση ως προς την σχετική Εθνική Νομοθεσία Τροφίμων (τον περί Τροφίμων (Έλεγχος και Πώληση) νόμο και τους κανονισμούς που έχουν θεσπιστεί με βάση τον εν λόγω Νόμο, όπως τυχόν έχουν τροποποιηθεί και ισχύουν), καθώς και την σχετική νομοθεσία της ΕΕ.
Μέσα από αυτά τα προγράμματα, επιτυγχάνεται η διασφάλιση της ποιότητας, ο έλεγχος σήμανσης (σύστασης και θρεπτικής αξίας), καθώς και η εξακρίβωση τυχόν νοθείας των τροφίμων που καταναλώνονται στην Κύπρο όπως μέλι, λάδια, χυμοί, γαλακτοκομικά κ.α. Ταυτόχρονα παρέχει αξιόπιστες και έγκυρες πληροφορίες στους καταναλωτές για σωστή διατροφή μέσα από την εθνική βάση δεδομένων και την έκδοση Πινάκων Σύστασης των Κυπριακών Τροφίμων.
Τα προγράμματα καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα τροφίμων από την κυπριακή αγορά αλλά και τις εισαγωγές τα οποία διεξάγονται σε συνεργασία με τις εθνικές αρμόδιες Υπηρεσίες: τις Υγειονομικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας, τις Κτηνιατρικές Υπηρεσίες και το Τμήμα Αλιείας και Θαλάσσιων Ερευνών του Υπουργείου Γεωργίας Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, το Τμήμα Τελωνείων του Υπουργείου Οικονομικών, το Υπουργείο Ενέργειας Βιομηχανίας και Εμπορίου, τους Δήμους καθώς και την Εθνική Φρουρά.
Ο έλεγχος καλύπτει τρόφιμα όπως Γαλακτοκομικά Προϊόντα (π.χ. χαλούμια και τυριά), Λίπη και έλαια (όπως μαργαρίνες και ελαιόλαδο), Μέλι, Ψάρια, Μαρμελάδες, Σνακς κ.α., για προσδιορισμό των μακρο και μικρο συστατικών όπως πρωτεΐνες, πρωτεΐνες γάλακτος, υδατάνθρακες, λίπος, λίπος γάλακτος, υγρασία, τέφρα, ιχνοστοιχεία, διαιτητικές ίνες, χοληστερόλη, ω-3 και ω-6 λιπαρά οξέα κ.α. Ο έλεγχος των εισαγόμενων Τροφίμων αφορά στον προσδιορισμό του πρόσθετου κωδικού Meursing και στην ταξινόμηση τους με βάση τον κωδικό CN της Συνδυασμένης Ονοματολογίας και εστιάζεται σε σοκολατοειδή, μπισκότα, χυμούς, παιδικές τροφές, ξηρούς καρπούς κλπ.
Επιπρόσθετα το εργαστήριο είναι το Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς για τον έλεγχο νοθείας με προσθήκη νερού στα κατεψυγμένα κοτόπουλα.
ΕΡΕΥΝΑ
Έρευνα μέσα από προγράμματα χρηματοδοτούμενα είτε από την Ευρωπαϊκή Ένωση είτε από το Ίδρυμα Ερευνών Κύπρου.
Οι αντικειμενικοί σκοποί της έρευνας είναι:
I. Ανάπτυξη και επικύρωση νέων αναλυτικών μεθόδων για ανταπόκριση: α) στις συνεχείς απαιτήσεις της νομοθεσίας, β) σε θέματα νοθείας τροφίμων και γ) στον έλεγχο των ισχυρισμών διατροφής σε νέα προϊόντα τροφίμων.
Συγκεκριμένα το εργαστήριο αναπτύσσει και εφαρμόζει σε συνεχή βάση νέα μεθοδολογία όπως, μεταξύ άλλων: Εντοπισμός νοθείας με εξωγενή σάκχαρα σε μέλια, προσδιορισμός βουτυρικού οξέος σε λίπος τροφίμων, προσδιορισμός νερού στα κατεψυγμένα κοτόπουλα για σκοπούς νοθείας κλπ.
II. Εμπλουτισμός των γνώσεων σε θέματα νέων συστατικών, νέων τεχνολογιών και νέων προϊόντων διατροφής όπως για παράδειγμα την πιθανή χρήση των χαρουπιών σε αρτοσκευάσματα για άτομα που υποφέρουν από δυσανεξία στην γλουτένη.
III. Συνεχή αναβάθμιση των «Πινάκων Σύστασης Κυπριακών Τροφίμων» και των Πληροφοριών που δίνονται στον καταναλωτή που αφορούν στα Τρόφιμα. Η δημιουργία βάσης δεδομένων σύστασης τροφίμων επιβάλλεται για πληροφορίες που αφορούν την υγιεινή διατροφή: α) καθώς υπάρχουν κενά και ανακρίβειες στη βιβλιογραφία και β) για την συμβολή στην πρόληψη και προστασία της δημόσιας υγείας από τις ασθένειες που συνδέονται με την κακή διατροφή και την κατανάλωση μη θρεπτικών τροφίμων. Εκτός από τα συνήθη μικρο- και μακρο- συστατικά, έχουν συμπεριληφθεί στα προγράμματα επιπλέον παράμετροι οι οποίοι θεωρούνται ότι επηρεάζουν την υγεία είτε θετικά (π.χ. ω3-ω6 λιπαρά οξέα, αμινοξέα, ολικές διαιτητικές ίνες, μέταλλα, ιχνοστοιχεία, φυτοστερόλες) είτε αρνητικά (π.χ. χοληστερόλη, κορεσμένα λιπαρά οξέα).
Σαν αποτέλεσμα της πιο πάνω εργασίας το εργαστήριο έχει αρχίσει από το 1994 να εκδίδει «Πίνακες Σύστασης Κυπριακών Τροφίμων», τους οποίους και συνεχώς αναθεωρεί με νεώτερες εκδόσεις (1999, 2012 (3η έκδοση)) εμπλουτίζοντας τους με επιπρόσθετα Κυπριακά παραδοσιακά τρόφιμα και εδέσματα καθώς και με επιπλέον παραμέτρους.
ΔΙΕΘΝΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ
Λειτουργοί του εργαστηρίου συμμετέχουν σε σχετικά Δίκτυα εμπειρογνωμόνων της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA), Ομάδες εργασίας/ Επιτροπές εμπειρογνομώνων της Ευρ. Επιτροπής, στην ΟΕ του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιολάδου, και Επιτροπές του CODEX Alimentarious, καθώς και στις Εθνικές Τεχνικές Επιτροπές που αφορούν Ποιότητα και νοθεία τροφίμων.
Το εργαστήριο είναι διαπιστευμένο από το 2002 σύμφωνα με το Διεθνές και Ευρωπαϊκό Πρότυπο Ελέγχου Ποιότητας ISO/IEC 17025:2017. Εφαρμόζει περίπου 50 διαφορετικές μεθόδους στην πλειονότητα τους επικυρωμένες για διασφάλιση της ποιότητας των αποτελεσμάτων του. Για την διενέργεια του μεγάλου εύρους αναλύσεων που διεξάγει χρησιμοποιούνται σύγχρονες αναλυτικές τεχνικές όπως αέρια και υγρή χρωματογραφία (GCs & HPLCs αντίστοιχα), και φασματοσκοπία εκπομπής με επαγωγικά συζευγμένο πλάσμα (ICP–OES), Φασματοσκοπία μάζας λόγου ισοτόπων (EA-IRMS), Φασματοφωτομετρία κ.ά.
Οι διαπιστευμένες μέθοδοι του εργαστηρίου καθώς και τα πεδία εφαρμογής μπορούν να αναζητηθούν από την ιστοσελίδα του ΚΟΠΠ (Διαπιστευμένοι Φορείς, Εργαστήρια του Γενικού Χημείου του Κράτους της Κύπρου).