Το Γενικό Χημείο του Κράτους (ΓΧΚ), στα πλαίσια του ρόλου και αρμοδιοτήτων του για αξιολόγηση των αποτελεσμάτων του επισήμου ελέγχου καθώς και υποχρεώσεων του που απορρέουν από την εφαρμογή Κανονισμών της Ε.Ε. για εκτίμηση κινδύνου από την κατανάλωση τροφίμων (Κανονισμός ΕΚ αρ. 178/2002 κ.α.), και επιπλέον λόγω της συμμετοχής του στο Συμβούλιο Ασφάλειας Τροφίμων (ΣΑΤ) και σε διάφορα Σώματα / Δίκτυα & Ομάδες Εμπειρογνωμόνων της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA), συνέστησε από το 2008 Μονάδα Εκτίμησης Κινδύνου (ΜΕΚ). Η ΜΕΚ με τις δραστηριότητές της στηρίζει: τον ρόλο του ΓΧΚ στα θέματα ασφάλειας και ποιότητας τροφίμων, την εκπροσώπηση του στην ΕΕ, όπως: σε ομάδες εργασίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της EFSA, και με την αποστολή δεδομένων για την παρουσία διαφόρων ρυπαντών στα τρόφιμα κ.α. στην EFSA.
Στα πλαίσια αυτά η ΜΕΚ σε συνεργασία με την Μονάδα Πληροφορικής του ΓΧΚ υπέβαλε προτάσεις και πέτυχε χρηματοδότηση σε σχετικά ερευνητικά έργα της EFSA και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Ρόλος και Δραστηριότητες της Μονάδας Εκτίμησης Κινδύνου (ΜΕΚ) του Γενικού Χημείου του Κράτους (ΓΧΚ)
Η σημαντικότητα της ασφάλειας των τροφίμων στην προαγωγή της δημόσιας υγείας αποτελεί αδιαμφισβήτητο γεγονός. Στα πλαίσια μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης της ασφάλειας των τροφίμων, πέρα από την εφαρμογή κατάλληλων προγραμμάτων ελέγχου, απαιτείται επίσης η εκτίμηση του κινδύνου από την έκθεση του πληθυσμού στις χημικές ουσίες μέσω της διατροφής με σκοπό την εφαρμογή κατάλληλων διορθωτικών ή και προληπτικών μέτρων από τις Aρμόδιες Aρχές του Κράτους.
Σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, η εκτίμηση κινδύνου για την προστασία των καταναλωτών, των ζώων και του περιβάλλοντος από τους διάφορους ρύπους που προέρχονται από τα τρόφιμα είναι αρμοδιότητα της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA).
Σε Εθνικό επίπεδο, η Μονάδα Εκτίμησης Κινδύνου (MEK) του Γενικού Χημείου του Κράτους έχει αναλάβει αρμοδιότητες σχετικές με την εκτίμηση της έκθεσης του πληθυσμού σε χημικές ουσίες μέσω της διατροφής με σκοπό την υποβοήθηση του έργου των Αρμoδίων Αρχών (διαχειριστών κινδύνου) στη λήψη των κατάλληλων μέτρων, περιλαμβανομένης και της ενημέρωσης του κοινού.
Ο ρόλος της ΜΕΚ του ΓΧΚ είναι να διενεργεί εκτιμήσεις κινδύνου ως προς την έκθεση του πληθυσμού σε ουσίες όπως υπολείμματα φυτοφαρμάκων, κτηνιατρικών φαρμάκων και ρυπαντών (μυκοτοξίνες, νιτρικά, βαρέα μέταλλα, διοξίνες, κ.α.) που καταλήγουν στα τρόφιμα από διαφορετικές οδούς, μέσω:
• του περιβάλλοντος
• των ζωοτροφών
• της παραγωγής και επεξεργασίας των τροφίμων.
Για την εκτίμηση της έκθεσης του πληθυσμού σε χημικές ουσίες, απαιτείται η ύπαρξη δύο βάσεων δεδομένων με:
Α) τις συγκεντρώσεις των υπό εξέταση χημικών ουσιών στα τρόφιμα, και
Β) τα στοιχεία κατανάλωσης τροφίμων από τον πληθυσμό.
Η επικινδυνότητα αξιολογείται συγκρίνοντας την έκθεση του πληθυσμού με τις τοξικολογικές τιμές αναφοράς, π.χ. την αποδεκτή ημερήσια δόση (Acceptable Daily Intake-ADI) και την δόση αναφοράς οξείας έκθεσης (Acute Reference Dose - ARfD) για την χρόνια και οξεία τοξικότητα, αντίστοιχα.
Τα υπολογιστικά μοντέλα που χρησιμοποιούνται στο ΓΧΚ είναι:
• Το μοντέλο της EFSA Primo για υπολείμματα φυτοφαρμάκων
• Το μοντέλο ImproRisk (in-house model) για ρυπαντές
Στόχος της ομάδας ΜΕΚ είναι η επέκταση της εκτίμησης του κινδύνου στα πιο κάτω αντικείμενα:
• Εκτίμηση της έκθεσης του πληθυσμού σε νέες χημικές ουσίες στα τρόφιμα.
• Εκτίμηση της έκθεσης του πληθυσμού σε χημικές ουσίες στο νερό.
• Εκτίμηση της έκθεσης του πληθυσμού σε μίγματα χημικών ουσιών.
• Εκτίμηση της έκθεσης του πληθυσμού σε μικροβιολογικούς παράγοντες.
• Εκτίμηση του κινδύνου από την μη επαρκή πρόσληψη θρεπτικών συστατικών.